کاربرد نظریه های روابط بین الملل : سیاست بین الملل در عرصه تئوری و عمل

این اثر که توسط دکتر عبدالعلی قوام و با همکاری محققان برجسته روابط بین‌الملل و علوم سیاسی تدوین شده، طیف وسیعی از مسائل نظری و عملی سیاست بین‌الملل معاصر را مورد مطالعه قرار داده است و عمدتا به جنبه‌های کاربردی نظریه‌های روابط بین‌الملل عنایت دارد. بر این اساس نقاط قوت و ضعف نظریه‌ها برای تبیین و توضیح رویدادهای بین‌المللی به محک آزمایش گذاشته شده است. در این اثر تلاش شده است به موضوعات و مسائلی (بویژه از لحاظ نظری) توجه شود که تا کنون کمتر به آنها پرداخته شده است.
توضیحات کتاب:
«کاربرد نظریه‌های روابط بین‌الملل: سیاست بین‌الملل در عرصه تئوری و عمل» نوشته عبدالعلی قوام(-1324)، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی است.
برای مطالعه روابط بین‌الملل چارچوب‌های نظری امکانات مناسبی جهت درک الگوهای رفتاری، ساختاری و فرایندهای سیاسی و بین‌المللی فراهم می‌آورند که در بسیاری از موارد می‌توانند راه‌گشای تئوریزه کردن بخش‌هایی از یک رویداد به شمار روند. از آنجا‌که هریک از نظریه‌ها و رویکردهای روابط بین‌الملل از متدولوژی، هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی خاصی پیروی می‌کنند، بنابراین هر کدام قادرند تنها بخش‌هایی از وقایع بین‌المللی را مورد برسی و تجزیه و تجلیل قرار دهند، در حالی‌که بر اساس رسم و سیاق و در چارچوب مفروضات مورد نظر، سایر جنبه ها نادیده گرفته می‌شوند.
نباید فراموش کرد که اصولا جنس رویدادهای بین‌المللی حتی با وجود همگون بودن شکل ظاهری آنها، در شرایط و مقتضیات گوناگون متفاوت بوده به‌نحوی که عملا با نتایج و داده‌های مختلفی مواجه می‌شویم. ماحصل این وضعیت سبب می‌شود تا به راحتی نتوان در سیاست جهانی شبیه‌سازی کرد. بدین‌ترتیب تعاملات پیچیده میان الگوهای رفتاری و ساختاری و نیز مشخصات متفاوت رویدادها مانع از آن می‌شوند تا با بهره‌گیری از نظریه‌ای خاص، رخدادهای پیچیده بین‌المللی را در آغاز قرن بیست و یکم مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
اصولا پایان یک عصر یا دوره لزوما به معنای تغییرات اساسی کلیه ویژگی‌ها و قواعد بازی تلقی نشده، بلکه با ورود به عصر جدید الگوهای رفتاری و فرایندهای نوینی شکل می‌گیرند که می‌توانند در اغلب موارد باعث تعدیلاتی در الگوهای قبلی شده، یا در تقابل با آنها قرار گیرند و یا آنکه الگوهای جدید در هم‌زیستی با الگوهای سابق به‌سر برند.
از دیگر پیچیدگی های مطالعه روابط بین‌الملل در آغاز هزاره سوم، همزیستی اجتناب‌ناپذیر عناصر مادی و غیر مادی، عوامل اقتصاد، طبقاتی، ارزشی، هویتی، هنجاری و جز اینهاست که تفکیک تصنعی این عناصر از یکدیگر در چارچوب گزاره‌های نظری خاص، عملا به معنای نادیده گرفتن و عدم درک درست واقعیت‌های منطقه‌ای، بین‌المللی و جهانی است. زیرا دنیا از چیزها تشکیل شده است، نه از یک چیز.
معرفی کتاب:
نوشتار حاضر ربطی به تاریخ، تعاریف و حوزه‌های حکمرانی جهانی ندارد بلکه از مشکل‌های آن سخن می‌گوید. امروزه حکمرانی جهانی به یکی از مبهم‌ترین و پیچیده‌ترین واژه‌های سیاست بین‌المللی تبدیل شده است. چنان‌که کریگ مورفی بیان می‌کند که حکمرانی جهانی نه خوب فهمیده شده و نه خوب محقق شده است (Murphy, 2000:790). لیبرال‌های معتدل حکمرانی جهانی را به عنوان پدیده‌ای جدید برای اداره مشکلات جهانی در قالب سه رویکرد فعالیت‌های سازمانی، دولت جهانی و مدیریت جهانی می‌دانند. جهانگرایان و طرفداران مکتب سیاست بین‌الملل آن را در قالب پروژه لیبرال تعریف می‌کنند، گروه‌های انتقادی آن را طرحی ساخته و پرداخته سرمایه‌داری جهانی برای تداوم روابط نابرابر می‌دانند و پسابین‌الملل‌گرایان حکمرانی جهانی را نه یک پدیده یا پروژه بلکه به عنوان جهان‌بینی نوین تعریف می‌کنند. گروهی آن را جدید و گروهی پدیده‌ای قدیمی با نمودهای نوین می‌دانند. بعضی آن را خوب و بعضی بد دانسته و خط سومی آن را به لحاظ هنجاری و ارزشی خنثی فرض می‌کند و متفکرینی حتی وجود آن را مورد سئوال قرار داده‌اند. همین تنوع برداشت‌ها و تحلیل‌هاست که حکمرانی جهانی را به یک پدیده فوق‌العاده مبهم و در عین‌حال بدون مرز تبدیل کرده است.