چهار مقاله و مرزبان نامه

توضیحات
چهار مقاله، نوشته «نظامی عروضی» از نویسندگان برجسته قرن ششم است. نام اصلی کتاب «مجمع النوادر» بوده اما چون در آن از چهار فن دبیری، شاعری، طب و نجوم سخن رفته، به «چهار مقاله» شهرت یافته است. گویا مولف باور داشته که سامان هر پادشاهی و استواری هر فرمانروایی، باز بسته به این چهار گروه است. وی فنون یاد شده را با نثری شیوا و همراه حکایات شیرین بازگو کرده است. کتاب مرزبان نامه از جمله شاهکارهای نثر مصنوع در اوایل قرن هفتم است. این کتاب در اصل در قرن چهارم به زبان طبری توسط اسپهبد مرزبان بن شروین نوشته شد و در ذکر قصه ها و امثال و حکم ترتیب یافته است. مطالب آن از زبان وحوش و طیور و دیو و پری و آدمی بیان شده، ولی اندرزهای آن بیشتر تحت تاثیر فرهنگ ایرانی و اسلامی است. این کتاب در سده هفتم به قلم سعدالدین وراوینی به نثر فنی فارسی ترجمه شد. کتاب حاضر بازگردان دو مقاله دبیری و شاعری از کتاب چهار مقاله و چهار باب اول از کتاب مرزبان نامه است که به صورت تقریبا کامل همراه با بازگردان آن در اختیار خوانندگان قرارگرفته است.
معرفی کتاب
در این اثر که جهت آموزش ادبیات فارسی به طلاب غیرایرانی مقیم حوزه علمیه تدوین شده است، به بازخوانی و بازگردانی دو مقاله دبیری و شاعری از کتاب چهار مقاله تالیف نظامی عروضی گنجوی و چهار باب از کتاب مرزبان نامه تالیف اسپهبد مرزبان بن شروین پرداخته شده است. در این دو کتاب داستان هایی از زبان حیوانات و با مضامین اخلاقی و اجتماعی نقل شده و عادات و آداب حاکمان و سلاطین و نیز ماهیت علم و فن شعر و شاعری و بایسته های یک شاعر مطلوب ذکر شده است. بیان وصایای این حاکمان و سلاطین به فرزندان خویش در هنگام مرگ، بیان آیین شهرداری و حکومت رانی و بیان پندها و نصایحی اخلاقی از زبان دیوان، پریان و برخی از جانوران به انسان ها با روشی نمادین و سمبلیک، از اصلی ترین مندرجات این کتاب است. هدف اصلی از تدوین این نوشتار آشنا شدن طلاب غیرایرانی با سبک و سیاق موجود در متون کهن فارسی و آیین سخنوری است.