والاترین بندگان (شرح و تفسیر آیات عباد الرحمن)

معرفی کتاب
این اثر به طرح «اخلاق اسلامی از دیدگاه قرآن مجید» پرداخته و آیاتی از سوره فرقان را موضوع بحث قرار داده است.
بر اساس مطالب کتاب، بدون شک جهان دستخوش بحران های مختلفی است؛ بحران هایی عمومی و فراگیر که اختصاص به کشور خاصی ندارد، بلکه تمام یا اکثر کشورهای دنیا را فرا گرفته است. بحران هایی که اگر عقلای دنیا چاره ای برای مهار و حل آن نیندیشند، جهان را به آینده ای مبهم و نامعلوم و پر از یاس و ناامیدی سوق خواهد داد.
از جمله بحران ها که به مراتب سخت تر و ترسناک تر از بحران های سیاسی و اقتصادی و نظامی عصر ماست، بحران اخلاقی است که نیازی به ذکر نمونه های آن نیست، زیرا هر روز با آن رو به رو هستیم و از آن رنج می بریم. بنابراین بر همه لازم است برای حل آن اندیشه کننند.
آیت الله مکارم شیرازی با بیان صفات و ویژگی های چهارده گانه «عبادالرحمن» در سوره فرقان می نویسد: «ما معتقدیم که بهترین تکیه گاه برای مهار و حل این بحران بزرگ، قرآن مجید است و اگر به این آیات چهارده گانه عمل شود، بدون شک بحرانی به نام "بحران اخلاق" نخواهیم داشت.»
براساس مطالب کتاب، می توان سوره فرقان را که دارای 77 آیه است، به چهار قسمت تقسیم کرد. بر اساس این تقسیم بندی، بخشی از آیات آن، درباره اساسی ترین اصل از اصول عقاید، یعنی توحید است. بخش دیگری از آن، تبیین مسائلی از نبوت و پیامبری است. بخش سوم، انسان را به معاد و جهان پس از مرگ توجه می دهد و حقایقی از این اصل دینی را متذکر می شود. بخش چهارم نیز به «ویژگی های بندگان خاص خداوند» می پردازد و چهارده صفت از صفات ممتاز «عبادالرحمن» را بیان می کند. این بخش در حقیقت فشرده ای از اخلاق اسلامی و مشعلی فروزان، فراسوی مشتاقان عبودیت و بندگی است.
در آیات مورد بحث کتاب، چهارده صفت برای عبادالرحمن ذکر شده است، هرچند بعضی از مفسران تنها به دوازده ویژگی آن اشاره و از دو مورد دیگر غفلت کرده اند. تواضع و فروتنی، مدارا کردن با جاهلان و افراد نادان، عبادت های شبانه به ویژه نماز شب، ترس از خداوند و خوف از عذاب الهی، ترک افراط و تفریط در مسائل مختلف زندگی، دست شستن از هرگونه شرک، احترام به خون افراد بی گناه، ترک بی عفتی و آلوده نشدن به زنا، حاضر نشدن در مجالس آلوده و باطل، پرهیز از کارهای لغو و بیهوده، تحقیق و تفکر و اندیشه در کارها، توجه به تربیت اولاد و فرزندان، اسوه و الگوی دیگران بودن، صبر در مقابل مشکلات ناخوشایند زندگی، ویژگی هایی اند که در این کتاب برشمرده شده اند. طرح این ویژگی های چهارده گانه، محور اصلی تدوین کتاب حاضر را تشکیل می دهند.
این اثر در انتها حاوی فهرستی از آیات، روایات و اشعار است. همچنین کتاب های قرآن مجید، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن، تفسیر نمونه، تفسیر برهان، تفسیر تبیان، تفسیر مجمع البیان، تفسیر نورالثقلین، نهج البلاغه، جوامع الکلام، وسائل الشیعه، میزان الحکمه، بحارالانوار، سفینه البحار، کنزالعمال، حلیه المتقین، اصول کافی، مستدرک الوسائل، احقاق الحق، منتهی الآمال، داستان راستان و کربلایی کاظم، از جمله منابع مورد استناد در تدوین این اثرند.