هر فرد یک رهبر است

کتاب هر فرد یک رهبر است نوشتۀ جیمز کوزس و باری پزنر، آموزشنامه‌ای برای تقویت و بهبود مهارت‌های رهبری در افراد است. این اثر یک رویکرد بنیادین را دنبال می‌کند که در آن رهبری یک مهارت ویژه مدیران عالی رتبه نیست و هر کس باید مهارت رهبری را که یک مهارت اکتسابی و نه ذاتی است بیاموزد و در حوزه کاری خود به کار گیرد.

دیر زمانی است که اندیشۀ ما دربارۀ رهبری و توسعۀ آن دستخوش چند خرافه است. نخستین خرافه آن است که رهبری را با جایگاه برتر شغلی مرتبط می‌داند. بر اساس این خرافه، بعضی آدم‌ها رهبر مادر زادند و نیز وقتی افراد در راس هرم سازمان قرار می‌گیرند، خودبه‌خود رهبر می‌شوند. این خرافه بخشی از خرافه‌ای بزرگ‌تر است که مانع خلاقیت آدم‌ها می‌شود. چنین افرادی می‌گویند: «این کار، کار من نیست.» و منتظر فرد دیگری می‌مانند تا از راه برسد و مشکلاتشان را حل کند.

بگذریم. خرافۀ محض است که فقط چند آدم خوش‌شانس می‌توانند راز رهبری را درک کنند. رهبری، نقطه‌ای خاص نیست. جایگاه شغلی نیست. رمزی مخفی هم نیست که آدم‌های معمولی نتوانند پیدایش کنند. همۀ ما قبل از اینکه بتوانیم خودمان را کاملا شکوفا کنیم یا زمینۀ شکوفایی دیگران را فراهم کنیم، باید حقیقتی بنیادین را دربارۀ رهبری بپذیریم. آن حقیقت این است: هر فرد یک رهبر است (The Five Practices of Exemplary Leadership). راز سازمان‌های موفق این است که همه می‌دانند «رهبری در همۀ سطوح» هم باید است و هم مستحق پاداش و نیز تک‌تک افراد در هر موقعیتی، باید کاری کنند که اتفاقات شگفت‌انگیز بیفتد.

این راهنمای برگزاری شامل اطلاعات عمومی، دستورالعمل‌های گام‌به‌گام، نمونه‌ای از دستور برگزاری کارگاه و متن کامل جملاتی است که برگزارکننده باید در کارگاه بگوید. با استفاده از این راهنما، می‌توانید کارگاه هرفرد یک رهبر است را برای گروهی با هر اندازه و در هر شکلی برگزار کنید. ساختار این کارگاه، مبتنی بر مدل پژوهش‌بنیانمان، پنج تمرین رهبری نمونه، است. این کارگاه به‌طور خاص برای نیروهای فردی طراحی شده است؛ منظور، افرادی است که توانایی رهبری و تاثیرگذاری بر دیگران را دارند، اما در سازمان هیچ مسئولیت رسمی مدیریتی بر عهده ندارند. اگر با کارگاه چالش رهبری (ویژۀ مدیران و سرپرستان و مجریان) آشنا باشید، متوجه می‌شوید که هر دو کارگاه فلسفۀ مشابهی دارند و مسیر یکسانی را طی می‌کنند و نیز تمرین‌های مشترک زیادی دارند. ما از این مشابهت هدفی داشته‌ایم و آن اینکه در طی پیاده‌سازی این دو کارگاه در کل سازمان، همۀ کارکنان به درک مشابهی از مدل پنج تمرین و برخی تجربه‌های کارگاهی مشترک دست یابند. این درک مشابه سبب ایجاد زبان مشترکی دربارۀ مفهوم رهبری می‌شود و در بیشتر موارد، به تغییر در سطح سازمان و تحولات فرهنگی منجر می‌گردد.

جیمز کوزس (James M Kouzes) و باری پزنر (Barry Z Posner) نویسندگانی هستند که کتاب‌های آن‌ها فروش بسیار بالایی داشته است. کارگاهی که در این کتاب طراحی شده، مفهوم و رویکرد‌ رهبری را در شکل مجموعه‌ای از رفتار‌های آموختنی، به ما نشان می‌دهد؛ رهبری کردن فارغ از نام شغل و جایگاه مورد نظر، چیزی است که شما انجام می‌دهید.

در بخشی از کتاب هر فرد یک رهبر است می‌خوانیم:

کارگاه هرفرد یک رهبر است برای همۀ کسانی طراحی شده که در حال حاضر، در محیط کار خود سمتی غیرمدیریتی بر عهده دارند. شرکت‌ کنندگان ممکن است از این‌ دست افراد باشند: افراد مد نظر برای مسئولیت‌های رهبری یا علاقه‌مند به کسب آمادگی برای این مسئولیت‌ها، کارکنان بدون هیچ فرد زیردستی، ولی دارای برخی مسئولیت‌های رهبری (مثلا رهبران تیم یا پروژه) و هر فرد دیگری که دوست دارد دربارۀ رهبری چیزهای بیشتری یاد بگیرد. ممکن است قبل از اینکه برنامه‌ریزی برای کارگاهتان را شروع کنید، شرکت‌ کنندگان مشخص شده باشند؛ برای مثال، ممکن است در برنامه‌ای توسعه‌ای ثبت‌ نام یا در کنفرانس یا جلسۀ سازمان خود شرکت کرده باشند. اگر شرکت‌ کنندگان هنوز انتخاب نشده باشند، ممکن است تصمیم‌گیری دربارۀ انتخاب مدعوین بر عهدۀ شما قرار بگیرد.

هنگامی که شرکت‌ کنندگان مشخص شدند، برایشان نامه یا ایمیل «خوشامدگویی» بفرستید که حاوی اطلاعاتی مفصل دربارۀ کارگاه، ازجمله زمان و مکان برگزاری باشد. در این نامه یا ایمیل، این را هم اعلام کنید که پرسش‌نامۀ فهرست تمرین‌های رهبری و بستۀ مقدماتی را نیز برایشان خواهید فرستاد.