نگاهی نو به تاریخ جهان اسلام

کتاب (تاریخ نو به تاریخ جهان اسلام) نوشته پروفسور رینهارد شولز– استاد دپارتمان مطالعات اسلامی دانشگاه برن سوئیس- یکی از جدیدترین کتاب های است که طی چند سال گذشته در ارتباط با جهان اسلام در قرن بیستم تالیف شده است.او از دیدگاهی خاص سهم قابل ملاحظه ای در گشودن افقی نو در زمینه مطالعه کشورهای اسلامی در جهان غرب ایفا نموده است.وی در این راستا با نگرشی جدید و دیدگاهی جامعه شناختی، به تحلیل وقایع تاریخی و شاخصه های سیاسی جهان اسلام از خاورمیانه تا شمال و غرب آفریقا از یک سو و خاور دور و اروپا از سوی دیگر پرداخته است و در این کتاب در مقاطع ده ساله و به صورت مقطعی تاریخ حوادث سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی را از دیدگاه خاص خود بررسی و تحلیل کرده است، رویکرد خاص او به طور عمده به چند کشور اسلامی از جمله امپراتوری عثمانی(ترکیه)، ایران، مصر، عربستان، اندونزی، الجزایر و افغانستان معطوف بوده به گونه ای می توان گفت این کشورها را نمونه ای از کل جهان اسلام در نظر گرفته است.
جهان اسلام را می توان به عنوان اندیشه ای جهانی نیز در نظر گرفت، چرا که از یک سوی صدها فرهنگ و قوم را از مناطق مختلف جهان تحت پوشش خود قرار داده و از سوی دیگر دارای فرهنگ خاص و منحصر به فردی است که همچون شبکه ای اجتماعی تمام کشورهای اسلامی و مسلمانان ساکن در دیگر کشورهای جهان را با یکدیگر مرتبط می سازد.
رویکرد اساسی این کتاب، تاریخ جهان اسلام در قرن بیستم و برخی مولفه های آن نظیر ملی گرایی است. در کنار آن نیز شاخصه هایی نظیر عقاید تعصب آمیز اسلامی، جامعه مدنی، تکثرگرایی و تعدد هویت های گروهی مورد بررسی قرار گرفته اند.
هدف نویسنده جست و جوی هرچه بیشتر اتفاقات و اقدامات به عمل آمده در جهان اسلام در قرن بیستم و قراردادن آنها در کنار یکدیگر است.
شش فصل این کتاب عبارتند از:
– فصل اول فرهنگ اسلامی و نوگرایی مستعمراتی(1900-1920)
– فصل دوم ملی گرایی بورژوا و استقلال سیاسی(1920-1939)
– فصل سوم دوره رستاخیز(1939-1958)
– فصل چهارم فرهنگ اسلامی و مکتب جمهوری خواهی جهان سوم(1956-1973)
– فصل پنجم اوج گیری ایدئولوژی های اسلامی(1973-1989)
– فصل ششم فرهنگ اسلامی و جامعه مدنی(1989-1993)