نقش پلیس محله محور در پیشگیری از جرم

در کتاب نقش پلیس محله محور در پیشگیری از جرم (مطالعه‌ی موردی شهر شیراز) نوشته مختار دهقان و حمید قربان پور، به بررسی نقش و تاثیر پلیس در امنیت محله و ویژگی‌های پلیس محله محور می‌پردازد.
امنیت از جمله اموری است که پایه و اساس فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگ جوامع است. افزایش جرایم اجتماعی و باندهای بزهکاری نشان از ناکارآمدی دستگاه عدالت کیفری هستند که لزوم توجه خاص در غلبه بر این بحران، سبب سوق دستگاه‌های امنیتی و انتظامی در جلب مشارکت جامعه مدنی (در امر پیشگیری و تامین امنیت جامعه) شده است.
مشارکت شهروندان در تامین امنیت محله‌ها و پیشگیری از جرم علاوه بر کاهش هزینه‌های دولت، سبب تعامل بیشتر شهروندان با پلیس محله محور خواهد بود. موضوعات حیاتی پیش‌ روی پلیس همراه با ضرورت تحول در اصول کلی و شیوه خدمت (پلیس محله ‌محور)، تحول در ابزار و وسائل انجام وظیفه (فناوری) و تغییر در انتظارات جامعه از عملکرد پلیس (ضرورت حرفه‌ای شدن و پاسخگو بودن)، معیارهای جدیدی را برای تحلیل، برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی پلیس دیکته می‌کند. همراه با تغییرات جوامع، سازمان‌های متولی نظم و امنیت نیز در طی قرون و از زمان تکوین اولیه این سازمان‌ها، در فلسفه، هدف، راهبرد، تاکتیک و ساختار دچار تحول و تغییرات اساسی شده‌اند. این مسئله در نیروی پلیس به جهت داشتن بیشترین تعامل با مردم و سایر نهادهای اجتماعی از اهمیت بیشتری برخوردار است. نیروی انتظامی مفید و مطلوب زمانی حاصل می‌شود که دارای سازمان و عملکردی با بهره‌وری بالا باشد.

در بخشی از کتاب نقش پلیس محله محور در پیشگیری از جرم (مطالعه‌ی موردی شهر شیراز) می‌خوانید:
کاهش جرایم به منظور تحقق امنیت از مهم‌ترین نیازها و انگیزه‌های انسانی است. امروزه آسیب‌های اجتماعی نظیر بزهکاری و انحراف‌های اجتماعی در کنار دشواری‌های دیگر به یکی از منابع ظهور و گسترش جرایم و احساس ناامنی در بین شهروندان تبدیل شده است. تشدید اعمال قوانین کیفری و تقویت اقدامات پلیسی و سرمایه‌گذاری‌های همه جانبه دولت برای تعدیل جرایم، آن طور که شایسته است، نتایج مطلوبی به دنبال نداشته است. از آن‌جا که در چارچوب برنامه‌های توسعه اجتماعی، بر اعتماد اجتماعی روز افزون مردم به عنوان اعضای جامعه مدنی در همه زمینه‌ها تاکید می‌شود. پس اعتماد اجتماعی می‌تواند در مبارزه علیه جرایم و تامین امنیت به مقام‌های رسمی و دولتی کمک نماید؛ و از آن‌جا که این پدیده ریشه در بعد عاطفی دارد، در ایجاد، پذیرش، مقبولیت و همدلی نقش مهمی ایفا می‌کند و این خود موجب انطباق، سازگاری، همنوایی هر چه بیشتر اعضای جامعه و گروه‌ها و استحکام اجتماعی می‌شود.
برقراری نظم اجتماعی و حفظ امنیت در جامعه با اعتماد و سرمایه اجتماعی، رابطه دو سویه مثبت دارند، بدین معنا که هر چه اعتماد و سرمایه اجتماعی بالاتر باشد از میزان جرایم کم می‌شود و در نتیجه نظم و امنیت اجتماعی بالاتر خواهد بود. فوکویاما اعتقاد دارد که سرمایه اجتماعی نظم را به روش موثر و کارآمدی حفظ و تداوم می‌بخشد؛ لذا اعتماد به عنوان مبنایی برای اجتماعی در رشته‌ها و سطح‌های تحلیل مختلف راه یافته است. اگر بتوان از اعتماد که سرچشمه همکاری است، صیانت کرد و آن را فعال نگه داشت در این صورت به کیفیت نظم اجتماعی و کارآیی با استفاده از ابزارهای مناسب کمک کرده‌ایم. بنابراین بالا بودن اعتماد و بهره‌وری سازمان‌های خدماتی و تولیدی در جامعه نظیر پلیس و... ضمن آن که مشروعیت حکومت‌ها را افزایش می‌دهد، دولت را قادر می‌سازد رفتار مردم و شهروندان را پیش‌بینی کند؛ مطابق با آن سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه را پی‌ریزی و گسترش دهد. در جامعه‌ای که تعامل مردم و دولت خصمانه، بی‌طرفانه و به دور از اعتماد باشد، روابط اجتماعی بسیار دشوار و پر هزینه می‌شود، اعتماد رخت بر می‌بندد، اخلاقیات سست می‌شود، جرم و جنایت شیوع می‌یابد، رفتارهای مردم نسبت به هم موقتی، گذرا یا مسافرتی خواهد بود. در این شرایط قرار نیست کسانی با هم زندگی کنند بلکه به اجبار برای چند روزی دور هم گرد آمده‌اند.