نقش مدیریت در رفتارهای ایمن

کتاب نقش مدیریت در رفتارهای ایمن نوشته‌ی زهره غلامی، با توجه به اهمیت بهداشت تغذیه، تاثیر مفهوم رفتاری بر ایمنی غذایی کارگران کارخانه‌‌‌‌ای در ایران را به عنوان جامعه‌‌‌‌ی آماری بررسی کرده است.
اگرچه یکی از عوامل حیات هر موجود زنده غذا می‌باشد، اما غذای ناسالم و غیربهداشتی می‌تواند به مشکلات گوناگون مانند مسمومیت، بیماری، حساسیت و سوء‌ تغذیه در انسان‌ها منجر شود. آمارها نشان می‌دهد سالانه هزاران تن مواد غذایی به علت غیربهداشتی بودن، غیرقابل مصرف و معدوم می‌گردد. این مسئله زیان‌های اقتصادی زیادی را در پی دارد. همچنین، تخمین زده می‌شود که 70 درصد بیماری‌های عفونی از طریق غذای ناسالم به انسان سرایت می‌کند و بیش از 450 نوع بیماری ویروسی، انگلی، قارچی و باکتریایی از طریق غذاهایی که منشا حیوانی دارند به انسان منتقل می‌شوند.
از آنجا که طیف وسیعی از آلودگی‌ها در مراحل تهیه، نگهداری، جابجایی و آماده‌سازی مواد غذایی در مکان‌های مختلف به وقوع می‌پیوندد، سلامت مواد غذایی را می‌توان به طور مستقیم تحت تاثیر عوامل فردی، فیزیکی و عملکردی این مکان‌ها دانست. همچنین، فساد و آلودگی مواد غذایی می‌تواند ناشی از سهل‌انگاری، سودجویی، تقلب، عدم رعایت مقررات بهداشتی در بین تمام دست‌اندرکارانی باشد که به نوعی در تهیه، ذخیره‌سازی و آماده کردن مواد غذایی دخیل هستند. بنابراین، تمام کسانی که درگیر حمل و نقل و آماده‌سازی مواد غذایی می‌باشند، نقش مهمی در کاهش شیوع بیماری‌های ناشی از مواد غذایی دارند. از این رو، با نظارت بر رعایت بهداشت مواد غذایی و کنترل اماکن ذخیره، تهیه، آماده‌سازی و توزیع غذا می‌توان از بروز بیماری‌های با منشا مواد غذایی جلوگیری کرد.
در این راستا، داشتن دانش کافی از اصول صحیح نگهداری مواد غذایی می‌تواند به استفاده از مواد غذایی سالم کمک کند. در واقع، بهترین شیوه برای نهادینه کردن عادت‌های مثبت درباره‌ی ایمنی غذایی، آموزش است. علت این است که فراگیری دانش به عنوان یک ضرورت در انجام موفقیت‌آمیز فعالیت‌ها قلمداد می‌شود. اگرچه دانش همیشه تاثیر مستقیم بر رفتار ندارد، اما سازوکارهایی را تقویت می‌کند که تغییر رفتار را تسهیل می‌کنند.

در بخشی از کتاب نقش مدیریت در رفتارهای ایمن می‌خوانیم:
اثربخشی آموزشی در واقع بررسی و تعیین میزان موثر بودن آموزش‌های ارائه شده برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده است. به عبارت ساده‌تر در یک مطالعه اثربخشی، میزان تحقق اهداف اندازه‌گیری می‌شود. منظور از ارزیابی اثربخشی آموزش این است که آموزش‌های انجام شده تا چه حدودی منجر به ایجاد مهارت‌های مورد نیاز سازمان به صورت عملی و کاربردی شده است. از طریق میزان اثربخشی عملیات آموزشی می‌توان قضاوت نمود که عملکرد برنامه آموزشی تا چه اندازه و به چه میزان باید بهبود یابد.
آموزش‌ها چه در سطح جمعیت عمومی و چه در سطح متصدیان و کارکنان مراکز تهیه، تولید و توزیع مواد غذایی همواره از بهترین راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از غذا بوده و مورد تاکید سازمان جهانی بهداشت است. اگر شرایط و محیط فیزیکی یا ابزار کار مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی غیربهداشتی باشد و یا ضوابط بهداشت فردی توسط کارکنان این مراکز رعایت نشود، احتمال بروز مسمومیت‌های غذایی گسترده و تحمیل هزینه‌های سنگین درمان و گاهی مرگ را بوجود می‌آورد. بر اساس مطالعه‌ای در آمریکا عدم رعایت ضوابط بهداشتی در مراحل تهیه و توزیع مواد غذایی عامل حدود 97 درصد از بیماری‌های ناشی از غذا در رستوران‌ها و منازل است. به همین دلیل بالا بردن سطح آگاهی تولید کنندگان و افرادی که به نحوی در تولید، عرضه و توزیع مواد غذایی و آرایشی، بهداشتی سروکار دارند و یا افرادی که در اماکن عمومی مشغول به فعالیت هستند، می‌تواند نقش موثری در نیل به اهداف بهداشتی داشته باشد.