نفت بی خطر : روش های حقوقی مدیریت ریسک قراردادهای نفتی

کتاب «نفت بی خطر» راههای مدیریت و کاهش ریسک انواع قراردادها را بررسی کرده است.ریسک، بخش جدانشدنی پروژه های صنعتی از جمله صنعت نفت است بنابراین برای جذاب کردن این پروژه ها و رونق سرمایه گذاری ، مدیریت ریسک های این صنعت ضروری است. به همین علت زمانی که متولیان پروژه راهبرد و خط مشی انجام عملیات پروژه را تهیه می کنند به خودی خود با ریسک هایی که ممکن است در طول حیات پروژه به وقوع بپیوندد نیز روبرو می شوند.هدف روش های حقوقی مدیریت ریسک، مهار کردن ریسک پروژه ها با کمک قرارداد و استفاده از دانش حقوق است.
توضیحات کتاب:
«نفت بی‌خطر» نوشته متین پدرام(-1365)، دانش‌آموخته اقتصاد انرژی است و در این کتاب به ابعاد فنی و حقوقی کاهش ریسک در پروژه‌های نفتی می‌پردازد.
اکتشاف و بهره‌برداری از میادین نفتی برای کشورهای نفت‌خیز اهمیت زیادی دارد و این کشورها پیوسته در حال رقابت با یکدیگر به منظور جذب سرمایه خارجی هستند. کشورهایی در این زمینه موفق می‌شوند که با مدیریت ریسک‌های صنعت نفت، چنین ریسک‌هایی را کاهش دهند. به‌عنوان نمونه پیش‌بینی وقوع فورس ماژور (جنگ و آتش‌سوزی و...) در پروژه‌های نفتی امری دشوار است زیرا این وقایع خارج از اراده‌ متولیان پروژه است. بروز اختلاف میان دولت میزبان و شرکت نفتی خارجی، سلب مالکیت، تغییر قانون، مسائل زیست‌محیطی و نظایر این‌ها از دیگر مسایلی است که ممکن است پروژه‌های نفتی به آن دچار شوند. اگر این مسایل به درستی مدیریت نشود، انگیزه‌ سرمایه‌گذاران خارجی را کم می‌کند.
سرمایه‌گذاران انتظار دارند در بازه‌های زمانی مشخص سودی متناسب با میزان سرمایه‌گذاری خود کسب کنند. حضور سرمایه‌گذار خارجی در بخش بالادستی صنعت نفت نیز از این مساله مستثنی نیست. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در بخش بالادستی صنعت نفت، نخست به تحلیل هزینه-فایده می‌پردازند و پس از آن که سوددهی احتمالی پروژه را بالا و ریسک‌های آن را قابل مدیریت دانستند، اقدام به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفتی می‌کنند. ریسک، بخش جدانشدنی پروژه‌های صنعتی از جمله صنعت نفت است بنابراین برای جذاب کردن این پروژه‌ها و رونق سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک‌های این صنعت ضروری است.
مدیریت ریسک بخش اصلی مدیریت استراتژیک پروژه است؛ به همین علت زمانی که متولیان پروژه راهبرد و خط مشی انجام عملیات پروژه را تهیه می‌کنند به خودی خود با ریسک‌هایی که ممکن است در طول حیات پروژه به وقوع بپیوندد نیز روبه‌رو می‌شوند و لاجرم یکی از نخستین کارهایشان شناسایی و تبیین ریسک‌ها و مشخص کردن تاثیرات احتمالی ریسک‌ها است.
معرفی کتاب:
مباحث حقوقی در باب کاهش ریسک از موضوعات نسبتا جدید حوزه مدیریت پروژه است و اگرچه در گذشته نیز طرفین قرارداد به عناصری که می‌توانست تعادل قرارداد و اجرای آن را با مشکل مواجه کند مانند فورس ماژور (قوه قاهره) بی‌اعتنا نبودند اما تجربه بحث جدی درباره این موضوع مربوط به چند دهه اخیر است. نخستین توجه جدی به وجه حقوقی ریسک را می‌توان در کتابی از «کارل پریچارد»، استاد ممتاز مدیریت ریسک دید که در سال 1987 چاپ شد. در زمان چاپ کتاب پریچارد گمان می‌رفت روش‌های حقوقی مدیریت ریسک و ریسک‌های حقوقی چندان مورد اعتنای مولف این کتاب قرار نگیرد و به جای آن صرفا به مسایل مدیریتی توجه شود.1 اما اینگونه نشد و ریسک‌های حقوقی، با شایستگی و تاکید مطرح شدند.
در ایران تاکنون تحقیق و تحلیل جانداری در این زمینه انجام نشده و با توجه به جایگاه نفت در زندگی اقتصادی مردم و جاذبه‌های سرمایه‌گذاری آن برای بنگاه‌های داخلی و خارجی، پرداختن به این موضوع در محافل دانشگاهی و صنعتی ایران ضروری است.