معمای هابرماس

یورگن هابرماس به نسل دوم نظریه ‌پردازان مکتب فرانکفورت تعلق دارد. او بیش از پنج دهه به نوشتن مشغول بوده و همچنان نیز هیچ نشانه ‌ای از سکون در وی دیده نمی ‌شود. اگر کل آثار هابرماس بر محور یک ایده مرکزی طرح شده باشد، آن‌، ایده کاربرد عمومی خرد است. ویژگی آثار هابرماس دشوارخوانی و سخت‌ یابی آنهاست و جالب آنکه زبان و ارتباطات، در آثار او، موقعیتی مرکزی دارند و این زبان و ارتباطات است که ما را در مقام انسان تعریف می ‌کند. تاکید بر بین‌ الاذهانی بودن را در نظریه‌ او راجع به حوزه عمومی، نظریاتش در مورد زبان و ارتباطات، مثل نظریه کنش ارتباطی و عقلانیت، اخلاق گفتمان و نظریه دموکراسی مشورتی می ‌توان مشاهده کرد. معمای هابرماس تلاشی است در جهت گشودن راه ارتباط با فیلسوفی که عمارت اندیشه‌ اش را بر سنگ بنای ارتباط استوار کرده است.
توضیحات کتاب:
«معمای هابرماس» نوشته لاسه توماسن، استاد علوم سیاسی و روابط بی‌الملل دانشگاه اسکس است. این کتاب به بررسی آرا و اندیشه‌های یورگن هابرماس(-1929)، فیلسوف آلمانی در حوزه اقتصاد و سیاست می‌پردازد.
این کتاب درباره قانون و دموکراسی است و علی‌الخصوص به این موضوع می‌پردازد که چه عاملی به قانون مشروعیت می‌بخشد. به عبارت دیگر، دغدغه کتاب این سوال است که پیروی از قانون برای خود قانون است یا به سبب ترس از تلافی ناشی از قانون‌شکنی؟ این کتاب و این نقل قول، به مباحث طولانی‌مدت برابری و آزادی در فلسفه و نظریه قانونی و سیاسی اشاره می‌کند: چه زمانی می‌توان گفت که شهروندان آزادند و با برابری از این آزادی لذت می‌برند؟ آزاد بودن به چه معناست؟ و ...
این کتاب مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده در آثار هابرماس و نیز مهم‌ترین جنبه‌های آن موضوعات را در بر می‌گیرد. در فصل اول، دیدگاه هابرماس در برابر سایر نظریه‌پردازان انتقادی بررسی می‌شود. در فصل دوم، به معرفی نوشته‌های هابرماس در باب حوزه عمومی، علی‌الخصوص اثر تاثیرگذارش، «دگرگونی ساختاری حوزه عمومی» می‌پردازیم.
در فصل سوم بر نظریه کنش ارتباطی تمرکز شده است. در این فصل، ایده‌های اصلی این نظریه را توضیح می‌دهم و شرح می‌دهم که چگونه هابرماس به این اندیشه‌ها رسید.
هابرماس بر پایه نظریه عقلانیت ارتباطی، اخلاق گفتمان (یا تا حدودی نظریه گفتمانی اعتبار) را مطرح می‌کند. این موضوع را در فصل چهارم بررسی می‌کنم. در این فصل نظریه اعتبار هابرماس، از جمله اعتبار هنجارهای اجتماعی تبیین می‌شود.
فصل پنج بر این موضوع متمرکز است که قانون هنگامی مشروعیت می‌یابد که مخاطبان آن همان مولفانش باشند.
در فصل ششم به بررسی سه موضوعی می‌پردازیم که از اواسط دهه 1990 در مرکز توجه هابرماس بوده است. نخستین مسئله به دولت ملت مربوط می‌شود. موضوع دوم، نقش مذهب در جوامع معاصر است. نهایتا موضوع سوم به چالش‌های ناشی از تکنولوژی‌های جدید ژنتیکی برای فهم ما از انسان خودمختار می‌پردازد.
معرفی کتاب:
این کتاب می‌کوشد تا آثار هابرماس را معنا کند. من نیز تلاش می‌کنم تا دشواری‌های موجود در خواندن و فهم آثار هابرماس را با یک ترجمه قابل‌فهم‌تر و نیز توضیح نظام‌مند نکات اصلی موجود در آثار او مرتفع کنم. هرچند که برخی از انتقادات وارده بر هابرماس را ذکر می‌کنم، اما هدف این کتاب یافتن تناقضات و اشتباهات موجود در آثار هابرماس نیست، بلکه این مقدمه به نوعی به بازسازی همدلانه آثار وی می‌پردازد.