معماری مجتمع های تفریحی - تجاری با نگرشی بر نیازهای انسانی

کتاب معماری مجتمع های تفریحی - تجاری با نگرشی بر نیازهای انسانی نوشته سرکار خانم شیرین حاتمی است.

معماری اجتماعی‌ ترین هنر بشری است. به غیر از دوران گردآوری خوراک، حضور فضا، بنا و شهر از گذشته تا امروز و در آینده، لحظه‌ای از زندگی روزمره آدمیان غایب نبوده و نخواهد بود.
بشر نیازمند فضایی است که او را در مقابل تاثیرات محیط محافظت نماید. این نیاز از ابتدای زندگی تا به امروز تغییر چندانی نداشته است. این فضای محافظ یا همان فضای معماری، مرکزی است که بر مبنای آن تمامی ارتباطات فضایی شکل یافته و سنجیده می‌شوند.
ارتباطات فضایی بین افراد، سیستمی است پیچیده از تمایل به نزدیکی، فرار، نادیده گرفتن، توجه نکردن و... به این دلیل فضای معماری نمی‌تواند تنها با توجه به فضایی ریاضی طرح شده باشد، بلکه لازم است طرح فضا به ترتیبی باشد که تمامی ارتباطات اجتماعی روانی انسانها تقویت شوند یا اینکه لااقل برای آنها مزاحمتی ایجاد نشود.
معماران برای طراحی ساختمانها با توجه به تعاریفی که از معماری ارایه مینمایند در راستای تامین نیازهای انسان گام بر می‌دارند و هدف طراحان ایجاد محیط‌هایی است که نیازهای انسان را مرتفع می‌نماید. (مطلبی، 1380، 61)
در این خصوص، طرحی از مجتمع تجاری تفریحی با توجه به نیازهای انسانی در نظر گرفته شده است.
مراکز تجاری تفریحی به منظور رفع نیاز خریداران و بهبود اقتصاد چند صنف ایجاد میگردند.در این رابطه توجه به مسایل اقتصادی، اجتماعی، مهندسی، مالی، حقوقی، انسانی، فرهنگی و گرافیکی... حایز اهمیت می‌باشد.
تغییر ماهیت تجاری فضاهای مراکز خرید و پاساژها از کارکرد صرف تجاری به مراکز تجاری تفریحی و ایجاد فضاهایی برای اوقات فراغت و تفریح در اینگونه مراکز از سالیان گذشته در کشورهای توسعه یافته رواج یافته است.
در چند سال اخیر نیز در کشور ما رایج شده است. بسیاری از مراکز تجاری به ویژه انهایی که از نظر موقعییت دسترسی در مجاورت محلات مسکونی و پر ازدحام واقع نشده اند با ایجاد فضاها و مکانهایی برای اوقات فراغت و استراحت مراجعه کنندگان، نیازهای یک جامعه مدرن شهر را مد نظر قرار داده اند.
موضوع پروژه طراحی مجتمع تجاری – تاریخی می‌باشد. ساختمان‌های تجاری – تفریحی به عنوان محلی برای داد و ستد و عرضه و تقاضا و تفریح و گذراندن اوقات فراغت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مراکز تجاری – تفریحی به مفهوم کلی به محلی سرپوشیده و یا روباز اطلاق می‌گردد که تعدادی فروشگاه را شامل گردیده که این فروشگاه‌ها می‌توانند از یک یا چند صنف مختلف تشکیل گردند. این محل کانون داد و ستد بوده و ارتباط مستقیم بین عرضه و تقاضا را برقرار می‌نماید. مراکز تجاری تفریحی ساختمان‌های نوینی هستند که به منظور رفع نیاز خریداران و بهبود اقتصاد مشترک بین چند سنف ایجاد می‌گردد. در این رابطه توجه به مسائل اقتصادی، اجتماعی، مهندسی مالی، حقوقی، انسانی، فرهنگی و... حائز اهمیت می‌گردد. توجه همه جانبه به این امور باعث می‌گردد تا مراکز تجاری پس از ساخت از عملکرد مناسبی برخوردار بوده و بهره بیشتری نصیب استفاده کنندگان از آن گردد (فرزام شاد، 1386، ص2).
نیاز به مراکزی که عرضه کالا را بصورتی منسجم و تعریف شده از لحاظ نوع و کیفیت در اختیار مردم قرار دهد و در واقع یک نیاز عمومی و فراگیر جهت همه مردم اعم از زن و مرد، پیر و جوان و کودک با گرایش‌های مختلف شغلی، فکری، تحصیلی و فرهنگی می‌باشد. با توجه به تیپولوژی واحدهای تجاری منطقه از لحاظ معماری، نوع خدمات دهی، قسمت تکنولوژی ساخت و... در بافت قدیمی مورد مطالعه، کلیه ساکنین این بخش از کمبود فضاهای تجاری همگام با پیشرفت و توسعه تکنولوژی‌های مختلف عصر ارتباطات و خرید، متناسب با نیازهای امروز اظهار ناراضی می‌نمایند.
با توجه به شکل ظاهری، نحوه طراحی و نوع خدمات دهی واحدهای تجاری منطقه مورد مطالعه دیده می‌شود که تک تک واحدهای پراکنده تجاری در مجاورت سایت با اندک تغییری از فرم مسکونی به فرم تجاری تبدیل شده اند و بدون طراحی خاص فضای تجاری توانسته اند، پاسخگوی نیازهای مخاطبین امروز خود باشند. با توجه به مکان قرارگیری پروژه موردنظر که در بخش‌های بافت قدیم تبریز خواهد بود، فقدان مجموعه‌هایی با عملکردهای مختلف نظیر مراکز تجاری تفریحی که موجب ایجاد رفاه در بین ساکنان منطقه و جلوگیری از هجوم مردم به بازار و مراکز شهر بری خرید و گذران اوقات فراغت می‌شود، به شدت احساس می‌شود. لذا طراحی مجتمع تجاری در سایت ضمن پاسخگویی به نیاز مردم منطقه، سبب ارتقاء کارکرد محدوده و نیز ارتقای هویت شهری خواهد بود.