مبانی حقوقی و مشروعیت تحریم های یکجانبه امریکا و تحریم های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران

تحریم، بحث انگیز‌ترین و غیر قطعی‌ترین واژه‌ در کتاب مبانی حقوقی و مشروعیت تحریم‌های یکجانبه آمریکا، توسط ناهید صمدی یامچلو مورد بررسی قرار می‌گیرد. این واژه بحث برانگیز شامل مجموعه اقدامات تنبیهی و تلافی‌جویانه بین‌المللی یا همان محدودیت‌های سیاسی، اقتصادی و تجاری است.
تحریم‌های بین المللی از ساز و کارهای مهم در نظام امنیت دسته جمعی ملل متحد است که در آن عملا عنصر تنبیه دول مورد تحریم وجود دارد، در واقع هدف آن ایجاد تغییراتی در رفتار سیاسی کشور است. به موجب منشور ملل متحد وظیفه حفظ صلح و امنیت بین الملل بر عهده شورای امنیت سازمان ملل متحد گذارده شده است و این مرجع در موارد تهدید علیه صلح و عمل تجاوز می‌تواند اقداماتی را علیه دولت‌های ناقض صلح و امنیت بین المللی به عمل آورد.
البته اگر سازمان ملل اقدامی خارج از منشورش بنماید یا سعی کند اختیاراتی غیر از آنچه بدان اعطا شده اعمال نماید، اقداماتش نامشروع و غیر قانونی خواهد بود. بسیاری از کشورها سیاست تحریم یک جانبه را محکوم می‌کنند و آن را ناکارآمد می‌دانند. به عنوان مثال در ابتدای تحریم‌ها علیه ایران به رغم کوشش بسیار دستگاه دیپلماسی آمریکا، حتی نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در اروپا و ژاپن، کانادا و کشورهای منطقه خلیج فارس از سیاست تحریم ایران حمایت نکردند و آمریکا در این سیاست تنها ماند.
در روابط میان دو یا چند کشور اگر تعهد خاص مبنی بر عدم جواز تحریم وجود نداشته باشد توسل به تحریم جایز و مشروع است، صرف توسل به تحریم به طور کلی و در هر شرایطی مجاز نیست و برای اینکه تحریم از نظر حقوق بین الملل مشروع باشد باید شرایطی فراهم باشد. بر این اساس ضرورت دارد به بررسی مبانی حقوقی مشروعیت یا عدم مشروعیت تحریم‌های یکجانبه آمریکا و تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود و با تحقیق بر تحلیل سه نظریه مشروعیت مطلق، مشروعیت نسبی و عدم مشروعیت تحریم‌ها، به هدف از انجام این مطالعه، که بررسی مبانی حقوقی و مشروعیت تحریم‌های یکجانبه آمریکا و سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران رسیده و در آخر نتیجه گیری می‌شود که تحریم‌های وارده تاثیر و ضربات زیان‌بار و غیر قابل جبران بر کشورمان ایران وارد کرده‌اند که بیشتر آنان غیر قانونی و از درجه مشروعیت ساقط هستند. روش انجام تحقیق توصیفی است و ابزار گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه‌ای است.

در بخشی از کتاب مبانی حقوقی و مشروعیت تحریم‌های یکجانبه آمریکا می‌خوانیم:
تحریم بحث انگیز‌ترین و غیر قطعی‌ترین واژه‌ای است که در روابط بین الملل و به ویژه تحریم‌های اقتصادی با آن روبرو هستیم تعریفی که می‌توان از تحریم‌های بین المللی منع گسترش ارائه داد عبارت است از مجموعه اقدامات تنبیهی و تلافی جویانه بین المللی شامل محدودیت‌های سیاسی، اقتصادی و تجاری به منظور جلوگیری از گسترش تسلیحات کشتار جمعی شامل سلاح‌های شیمیایی، بیولوژیکی و هسته‌ای که در چارچوب سازمان ملل متحد و رکن اجرایی آن سازمان شورای امنیت اعمال می‌شود.
امروزه تحریم‌های بین المللی به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی و اقتصادی بر کشورها از سوی جامعه جهانی در جهت تعدیل در سیاست‌ها و رفتار آن‌ها مطرح است. در حال حاضر این نقش به شورای امنیت سازمان ملل متحد که مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین المللی را بر اساس منشور ملل متحد برعهده دارد، واگذار شده است. اما استفاده از تحریم‌های تجاری با هدف تامین منافع خاص کشور تحریم کننده و بدونه توجه به منافع و خواست‌های سایر اعضای جامعه جهانی و برخلاف اصول و موازین بین المللی، سیاستی است که در سال‌های اخیر از سوی پاره‌ای از قدرت‌ها، خصوصا ایالات متحده آمریکا علیه برخی از کشورهای در حال توسعه که سیاست‌ها و مواضع‌شان با منافع آن‌ها سازگاری نداشته اعمال شده است.
ایالات متحده آمریکا یکی از طرفداران پر و پا قرص تحریم‌های اقتصادی و سیاسی برای دستیابی به اهداف مورد نظر در سیاست خارجی خود بوده است. جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره مورد غضب رژیم ایالات متحده بوده و از اول خرداد سال 1359 تاکنون مورد تحریم این کشور واقع شده است و قانون داماتو یکی از شدیدترین نوع از این تحریم‌ها است که حتی اقدام به وضع مجازات علیه شرکت‌های خارجی طرف قراردادهای نفتی با ایران کرده است.