فهرستواره مقاله های هندشناسی

تعامل فرهنگی ایران و هند چنان گسترده و وسیع است که هرکس در دورهای از تاریخ به
جنبه یا ابعاد محدودی از آن پرداخته و از ظن خود یار این موضوع شده است. بیرونی، سالهایی از
عمرش را به این موضوع اختصاص داد و کتاب تحقیق ماللهند نتیجه تاملات و مشاهدات اوست.
تاکنون دهها گزارش اینچنینی از ادوار مختلف در اختیار داریم. البته رابطه یک سویه نبوده و فقط
ایرانیان یا مسلمانان به کشف هند نپرداختهاند، بلکه پژوهشگرانی از هند هم به ایران و دیگر
سرزمینهای اسلامی آمده و گزارشهایی منتشر کرده اند؛ مثل مرحوم تاراچند، او سالها سفیر
هندوستان در ایران بود و کتاب ارزشمند تاثیر اسلام در فرهنگ هند )ترجمه علی پیرنیا، تهران،
پاژنگ، 0114 ( حاصل مطالعات ژرف اوست. این اثر را در اکبرآباد هند در سال 0311 برای اولین بار منتشر کرد.
یک نکته مهم این است که گسترش روابط و تاثیر و تاثرهای دو فرهنگ ایرانی و هندی تابع برنامهریزی و مدیریت آگاهانه نبوده بلکه قاعده حاکم بر این تعاملات کاملا طبیعی است.
برای مثال دولتها یا نهادهای کلان دولتی مثل وزارتهای علوم یا دانشگاهها برای این تعاملات برنامهریزی نداشتهاند بلکه حوادث مختلف، جبرا و در یک بستر طبیعی این تعاملات را پدید آورده و به رشد آنها کمک کرده است. از اینرو شناخت این پدیده اندکی دشوار است، چون لایه های پنهان و عوامل مشبک و تو در توی فراوان دارد.
نکته دوم اینکه تعاملات ایران و هند یا اسلام و هندو صرفا ادبی یا فقط عرفانی و صوفیانه یا فقط در قلمرو شعر و شاعران نبوده بلکه رابطه و داد و ستد در همهی زمینهها جریان داشته از علوم غریبه یا معارف نقلی، از مذهب اهل سنت یا شیعه امامیه و اسماعیلیه، از علوم تجربی مثل پزشکی و فیزیک تا علوم عقلی چون کلام و فلسفه.