فلسفه اشک

«فلسفه اشک» نوشته سید عبدالله حسینی (-1350) است.

اشک؛ این مایع شور که از چشم جاری می‌شود، چیست و چه خاصیتی دارد؟ چرا انسان‌ها در حالت‌های گوناگون گریه می‌کنند و اشک می‌ریزند؟ در این نوشتار سعی شده است تا با زبان ساده به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داده شود.

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

بررسی انواع گریه نشان می‌دهد که منشا گریه، دل آدمی است. بیشتر گریه‌ها عمل ارادی و منطقی و برخاسته از تفکر و منطق عقلی نیست؛ مگر گریه ساختگی در فیلم‌ها و نیز مکر‌های مکاران که گاهی از آن به‌عنوان اشک تمساح یاد می‌شود! انواع دیگر گریه، یک عمل منطقی و برخاسته از یک تفکر عقلی نیست؛ بلکه از عمق جان انسان‌ها برمی‌خیزد؛ همانند خوشحالی، غم، ترس و اضطراب که هیچ‌کدام برگرفته از یک تفکر عقلی نیست که انسان نخست بیندیشد و بعد بترسد. غم، شادی، اضطراب، امید، خنده و گریه، محصول و کارکرد دل انسان است؛ نه محصول و کارکرد عقل انسان. دل، سلطان وجود آدمی است. هرچه انسان انجام می‌دهد، فرمان دل است و تا دل نخواهد، انسان هیچ کاری نمی‌کند. عقل، مطیع دل است؛ عقل، حسابگر، حسابدار و فرمان‌بردار است؛ نه فرماندار. مشاور و وزیر است؛ نه امیر. هر انسانی هرچه می‌کند به فرمان دل است؛ اگر دل پاک باشد، همه چیز پاک است و اگر دل ناپاک باشد، همه اعضاء ناپاک است. اگر دل قوی باشد، همه اعضا قوی است و اگر دل ضعیف باشد، همه اعضا ضعیف است. دل مرکز خواست انسان و گریه، فریاد، زبان و بیان دل است. قطرات اشکی که از چشم ما می‌ریزد، سفیر دل است که احساسات و عواطف دل ما را بازگو می‌کند. برای اینکه رابطه گریه و دل را بشناسیم، باید شناخت کوتاهی از دل داشته باشیم که دل چیست و چه می‌کند؟ دل در زبان فارسی مترادف واژه قلب در زبان عربی است.