شیخ اکبر : نظری اجمالی به سیر و سلوک و حیات معنوی محی الدین ابن عربی

سخن گفتن از مردی که ظاهر و باطن وجودش تحت سیطره فیوضات و فتوحات ربانی بود، بسیار مشکل است، آن هم از سوی اقل بندگان حق که هنوز در آغاز طی طریق اهل معرفت نیز نتواند بود و بسیاری از معانی و حقایق را فقط در افق عقل و حس و خیال تجربه می کند و هنوز، به طوری ورای طور عقل، قدم ننهاده است. در حقیقت شرط لازم و کافی برای سخن گفتن از متفکر و حکیمی انسی چون شیخ اکبر محی الدین ابن عربی، داشتن علم و عمل و حالی است در حد خود شیخ و الا هر نظری بی راهه خواهد بود.
روزگاری بودند مردانی که افق و ساحت تفکر معنویشان از ابن عربی نیز فراتر می رفت، یا آنکه تالی تلو مقام قدسی او بودند و در این مرتبت، به شرح کلمات او بی آنکه به صرف الفاظ از معانی و حقایق اشتغال ورزند، اهتمام داشتند. اگر حکمایی چون صدرالدین قونوی، فخرالدین عراقی، علاءالدوله سمنانی، شمس تبریزی، عبدالرزاق کاشانی، مویدالدین جندی، جامی، عبدالغنی نابلسی، بابا رکنا شیرازی، خواجه محمد پارسا، صدرالدین شیرازی، آقا محمدرضا قمشه ای و ده ها حکیم انسی و معنوی دیگر، از حکمت معنوی ابن عربی سخن می گفتند، در دایره، افق و ساحت تفکر او گام برمی داشتند.
اما با پایان عصر سوم معنویت تفکر اسلامی و هجوم و ایلغار نفس شیطانی غرب به سرزمین های اسلامی و در حجاب رفتن بیش از پیش باطن قرآنی، نویسندگانی پیدا شدند که بیگانه از فیوضات ربانی و فتوحات آسمانی و آنچه وارد قلبی رحمانی است، در باب ابن عربی و حکمای انس سخن گفتند و فقط با ظاهری از حیات معنوی و الفاظ حکمی آن حکیمان نسبتی داشتند و اغلب از باطن آن ها دور ماندند. حتی بسیاری از آن کلمات معنوی را به یونان، هند، حکمت نوفیثاغورثی و نوافلاطونی و مسیحی و غیره بازگرداندند، که همه حاکی از غفلت آن ها از وحیانی و الهامی بودن حکمت معنوی متفکرانی چون ابن عربی است.