سیاست جنایی ایران در قبال جرائم زیست محیطی با نگاهی به حقوق آلمان

کتاب سیاست جنایی ایران در قبال جرائم زیست محیطی با نگاهی به حقوق آلمان نوشته‌ی شارن نجف خانی به بررسی مزایا و معایب، و آسیب‌شناسی نظام حاکم و جرائم محیط زیست در ایران در مقایسه با نظام حقوقی آلمان و همچنین ارائه راهکارهای عملی برای رفع کاستی‌ها و نواقص این جرائم می‌پردازد.
جرم زیست محیطی هر نوع فعلی یا ترک فعلی را گویند که باعث ورود آسیب و صدمه شدید به محیط زیست و به خطر افتادن جدی سلامت بشر می‌شود.
حقوق محیط زیست و منابع طبیعی به واسطه ارتباط تنگاتنگ با علوم وتکنولوزی عمیقا تحت تاثیر آن‌ها قرار گرفته و به همین علت درک مسائل آن مستلزم اطلاعات اولیه در محیط زیست است.
در حقیقت در حقوق محیط زیست از یک سری نوآوری بدیع سود جسته و به همین سبب خود را عندالزوم با تکنیک‌های جدید تطبیق می‌دهد و قوانین و مقررات نظارتی در زمینه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی به شکل دستورهای تکنیکی و در قالب یک سری استانداردهای خاص بیان می‌گردد.
با توجه به مفهوم رایج و متداول محیط زیست که بیان‌ کننده کلیه فعالیت‌ها و رابطه متقابل بین انواع موجودات زنده از جمله انسان با محیط پیرامون‌شان می‌باشد این نتیجه حاصل می‌گردد که حقوق محیط زیست علاوه بر تحت پوشش قرار دادن تمام رشته‌های مختلف حقوق کلاسیک شامل حقوق خصوصی، حقوق عمومی، حقوق بین‌الملل و آن قسمت از حقوق را که سعی دارد مفهوم محیط زیست را در تمامی قسمت‌های حقوقی وارد کند را نیز در بر می‌گیرد. به همین دلیل حقوق کیفری محیط زیست جزئی یا کلی شامل بخش‌های متعدد از مقرراتی می‌شود که یا با ملاک‌ها و محک‌های تاسیس و یا با محک‌های مادی و تعریف محیط زیست تاکید دارند.
سیاست جنایی به چهار قسم سیاست جنایی تقنینی «سیاست اتخاذ شده از طرف قانون‌گذار در زمان وضع قانون»، قضایی «برونداد سیاست جنایی تقنینی در عمل و به وسیله قضات دادگستری»، مشارکتی «مشارکت وسیع مردم و نهادهای غیر‌دولتی در زمینه پاسخ‌دهی به پدیده مجرمانه»، و اجرایی «سیاست اتخاذ شده از طرف مجریان قانون در راستای اجرای قانون» تقسیم می‌شود. چنین به نظر می‌رسد که کشور ما، فاقد یک سیاست جنایی جامع و کامل در ارتباط با جرایم زیست محیطی است.

در بخشی از کتاب سیاست جنایی ایران در قبال جرائم زیست محیطی با نگاهی به حقوق آلمان می‌خوانیم:
در اسلام، جامع‌ترین دیدگاه و صحیح‌ترین شیوه تعادل با طبیعت و محیط زیست بیان گردیده است خداوند، جهان هستی و همه پدیده‌ها را از زیبا، متقن و موزون آفریده است. نگاه اسلام به طبیعت و محیط – اعم از جاندار و بی‌جان – عاطفی، اخلاقی، معنوی و هدایت‌گرانه است و برخورداری از مواهب طبیعی نیز بر پایه‌ی اصولی مقین، عادلانه، حکیمانه، متوازن، سازنده، استوار گردیده است. هدف متعالی اسلام، برخوردار ساختن همه نسل‌ها از نعمت‌های الهی و ایجاد جامعه‌ای سالم و به دور از فاصله طبقاتی و مستعد برای رشد و شکوفایی است.
در همه ادیان الهی و آیین‌های بزرگ، پاکی و تمیزی و عدم آلودگی، جزء وظایف دینی، شمرده شده است. در اسلام نیز وقتی که گفته می‌شود "النظافه من الایمان" حفظ پاکی در همه زمینه‌ها، اعم از انسان، زمین، آب و هوا و... مطرح است. بررسی قرآن و روایات نشان می دهد که اسلام، همواره به محیط زیست به مثابه ظرف حیات و تکامل انسان، اهمیت می‌داده است. بسیاری از قوانین اسلام بر همین مبنا، پایه‌ریزی شده است.
اسلام برای مسئولیت انسان در برابر محیط زیست، اهمیت قائل شده و طبیعت را امانت خداوند در دست انسان می‌داند به همین علت، برای طبیعت، حقوقی در نظر گرفته و انسان را به ادای آن حقوق، مکلف می‌کند. با توجه به جامعیت و خاتمیت دین مبین اسلام و مفهوم آیه 89 از سوره غل که می‌فرماید: "ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء"، "در قرآن مجید، تمام نکات محیط زیستی بیان شده است."، بسیاری از سوره‌های قرآن به نام یک از عناصر طبیعت مانند سوره شریفه بقره، رعد، نحل، نمل، عنکبوت، دخان، نجم، جن، فجر، شمس، حدید، لیل، ضحی، قمر، تین، علق، ناس، خلق و بروج، همچنین در موارد زیادی به جلوه‌های گوناگون طبیعت سوگند یاد شده است.