سنت و مدرنیته

اندیشمندان و فلاسفه درباره مدرنیته سخن‌ها گفته ­اند، برخی آن را انتقاد مداوم از سنت، نوخواهی و امروزگی و تازه شدن و خود نفی کردن دانسته­ اند و گروهی آن را سامانه بخردانه جامعه و گونه­ ای گسست تام از باورهای فرجام­ شناسانه تلقی کرده­ اند. مولف این کتاب می‌کوشد نشان دهد که مدرنیته گرچه تلاش برای کنار گذاشتن هرچه کهنه و نابخرادنه است، اما به­ گونه­ ای با سنت در ارتباط است. شاید بتوان گفت اندیشیدن درباره مدرنیته از گذر اندیشیدن درباره سنت بوده است یا به گفته یکی از اندیشمندان عرب «مدرنیته از گذر اندیشیدن درباره سنت، به خود اندیشیده است».
معرفی کتاب:
«سنت و مدرنیته» نوشته‌ی محمدعابد جابری (1936-2010) استاد فلسفه و اندیشه‌ی عربی-اسلامی در دانشکده ادبیات در رباط و از روشنفکران بنام معاصر جهان عرب است.
این کتاب شامل بحث‌ها و پژوهش‌هایی است که در زمان‌های دور از هم به موضوعات مختلف پرداخته‌اند اما همه‌ی آن‌ها حول یک محور اساسی می‌چرخد که همان روش و دیدگاه در پژوهش‌های مربوط به سنت است. و چون دارای وحدت موضوع هستند، بر اساس رابطه‌شان با موضوع مرتب شده‌اند. از این‌رو در بخش اول این کتاب مجموعه‌ای از پژوهش‌هایی آورده شده است که برخی از آن‌ها مستقیما به شکل نظری و تطبیقی به مسئله روش و دیدگاه پرداخته‌اند و برخی دیگر ضرورت پیوستن آگاهانه به اندیشه‌های جهانی معاصر برای استفاده از روش‌های مدرن و گشودگی بر دیدگاه‌های نو را مطرح می‌کنند. اما در بخش دوم، مطالعات مقطعی یا تطبیقی میدانی روش مورد نظر نویسنده آورده شده است ، برای هر بخش نیز مقدمه‌ای نوشته شده و در آن مضمون مطالعات هر بخش را مختصرا شرح داده شده است. در زمان انتشار این کتاب جابری دو کتاب دیگر با عنوان «برخی مشکلات فکری پرورشی ما» و «ما و میراث فلسفی‌مان» نوشته بود و این کتاب سومین کتاب از این مجموعه است.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
از هر سو صدایی می‌شنوم که «پرداختن به سنت» را به‌ صور مختلف به چالش می‌کشد: «چرا این همه به سنت اهمیت داده می‌شود؟» آیا موضوع به واکنشی فکری مربوط است؟ برخی نیز از این فراتر رفته و آن را بیماری «روان‌رنجوری جمعی» قلمداد می‌کنند که پس از شکست سال 1967 گریبانگیر روشنفکران شده و آنان را واداشته است تا به عقب، به «سنت»، بازگردند. کسانی ‌که از این واقعیت شکوه می‌کنند بر این باورند: اهتمام به «سنت» و قضایای آن، ما را از توجه به «مدرنیته» و ضرورت‌های آن بازمی‌دارد.