راهنمای نگارش پایان نامه

کتاب راهنمای نگارش پایان‌نامه با طرح 90 سوال و جواب عامیانه تالیف شهلا رضایی، مخصوص دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری است و مهارت‌هایی علمی در زمینه‌ی تحقیقات را آموزش می‌دهد.
پایان نامه آخرین مرحله از فعالیت یک دانشجو در مقطع رشته تحصیلی بوده و آخرین نمره‌ای که فرد در دانشگاه کسب می‌کند، ‌خواهد بود. با مطالعه پایان‌نامه یک دانشجو می‌توان متوجه شد که وی تا چه اندازه روی محتوای دروسی که در طول تحصیل خوانده، تسلط پیدا کرده و تا چه اندازه اصول روش تحقیق، اصول طراحی مساله، پیدا کردن گپ‌های تحقیقاتی و اصول منبع‌یابی را می‌داند. تمام مهارت‌های علمی، تحقیقاتی و مطالعاتی که دانشجو در طول دوران تحصیلی در مقطع مربوطه فرا گرفته است را می‌توان تا حدودی در پایان‌نامه وی مشاهده نمود و به قابلیت‌های علمی و تجربی او پی برد.
هر پایان‌نامه خوب با یک ایده خوب شروع می‌شود. امکان ندارد که شما بتوانید یک پایان‌نامه خوب، قابل دفاع و قابل ارجاع توسط دیگر محققان در سراسر جهان را بنویسید، در حالی که ایده خوبی پشت سر آن نباشد. وقتی چنین روندی طی نشود، موضوع خوبی هم پیدا نمی‌گردد و شما مجبور می‌شوید به ایده‌های تکراری و روتین روی بیاورید و شانس ارجاع توسط محققان جدید و قدیم را از دست می‌دهید. گام اول در نوشتن یک پایان‌نامه خوب، بررسی ایده‌های خوب است. به این موضوع به اندازه کافی توجه کنید و سعی نمایید در نوشتن پایان‌نامه، ایده‌های خلاقانه را پیدا کرده و به صورت نوآورانه برای توسعه آن کار کنید.
به عنوان مثال اگر در رشته کارشناسی ارشد پرستاری مشغول به تحصیل هستید، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در این عرصه موضوع مهمی به شمار می‌رود. به خصوص که در کشور ما، در این عرصه در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کار زیادی صورت نگرفته و از نظر سخت افزاری و نرم افزار با کمبودهایی مواجه هستیم.
بنابراین یک ایده خوب برای دانشجویان این رشته، می‌تواند چگونگی تسهیل و تسریع در امور پرستاری در سطوح مختلف با اتکا به فناوری اطلاعات باشد. وقتی قرار است یک پرستار در یک شیفت، ده‌ها برگه را پر و امضا و تایید کند، الکترونیکی کردن این فرآیند هم برای ارتقای بهره‌وری پرستار و هم برای تعامل بهتر با بیمار اهمیت پیدا می‌نماید.
اگر در رشته مهندسی صنایع مشغول به تحصیل هستید، می‌توانید ایده‌های خوب خلاقانه زیادی را دنبال کنید. مثلا چگونه می‌توان در نظام بانکداری کشور، مسئولیت اجتماعی را توسعه داد یا نظام مدیریت بازیافت در شهرداری‌ها و مراکز صنعتی چگونه می‌تواند سودآور باشد. اگر در رشته‌های علوم انسانی یا هنر مشغول به تحصیل هستید، با کوهی از موضوعات روتین و قدیمی در رشته خود روبرو خواهید شد.
خیلی‌ها برای رها شدن از سختی پایان‌نامه نویسی، به موضوعات متداول یا ترجمه شده روی می‌آورند. اما شما می‌توانید مجلات خلاقیت و نوآوری و سبک زندگی داخلی یا خارجی را مطالعه کرده و با توجه به رشته خود، موضوعات جالبی از آن‌ها بیرون کشیده و برای توسعه آن در تز ارشد یا دکترا استفاده کنید. پس همیشه دنبال یک ایده خوب باشید تا بتوان یک راهکار یا روش جالب و خلاقانه را با یک کار علمی نوآورانه از آن استخراج کرد. این امر سبب می‌شود که ارجاع به محصول نهایی شما صورت گیرد.

در بخشی از کتاب راهنمای نگارش پایان نامه با طرح 90 سوال و جواب عامیانه می‌خوانیم:
با تصویب پروپزال و دست به کار شدن برای انجام پژوهش و طرح آن در مجامع علمی درون‌ رشته، در بسیاری از اوقات نقطه نظرات متناقض و بعضا بنیان‌افکن به پژوهشگر ارائه می‌شود. گاهی اوقات دانشجو در میانۀ راه دلسرد می‌شود، پایان‌نامه‌اش را کاری عبث، تکراری و بی‌ثمر می‌پندارد و حتی گاهی کار را نیمه‌کاره رها و به سراغ موضوع دیگری می‌رود. وقتی علت را جویا می‌شویم، می‌بینیم که شخص یا اشخاصی به محض شنیدن عنوان یا موضوع پژوهش، او را به تمسخر گرفته یا تکراری و بیهوده بودن آن را القاء کرده‌اند. در این مواقع، همراهی و دلگرمی استاد راهنما و مشاور نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای دارد. اما در نهایت این دانشجو است که باید از پس مساله برآید.
اگر تعهد و پشتوانۀ فکری و مطالعۀ قوی در فرد وجود نداشته باشد در پیمودن مسیر و پاسخ به منتقدان همیشگی با مشکل مواجه می‌شود. این امر خصوصا در پایان‌نامه‌هایی که در حوزه‌های نو و پیشرو انجام شود بیشتر است. از یاد نمی‌برم که روزی نزد یکی از اعضاء محترم هیات علمی، با شنیدن حوزۀ کاری پایان‌نامه‌ام اساس کار را به زیر سوال برد و گفت چه دلایلی برای انجام این کار دارید؟ این سخن او در ابتدا موجب ناراحتی و اضطراب من شد اما با مرور دوبارۀ هدف و مسالۀ پژوهش با دلایل کافی در مقام پاسخگویی برآمدم. این کار ابعاد و اهمیت حوزۀ پژوهش را روشن و مرا در انجام پژوهش مصمم‌تر کرد. چنین اتفاق‌هایی اتفاقا موجب تقویت توان بحث علمی و گفتگوی دانش مدارانۀ دانشجو خواهد شد.