دیروز و امروز یک ملت

کتاب دیروز و امروز یک ملت: واکاوی تحولات ترکیه نوشتۀ کرم اکتم که عنوان انگلیسی آن، «ملت خشمگین» است، درباره‏ چگونگی تحول ترکیه از کشوری درون‏ نگر و پر از منازعه در دهه‏ 1980 به جامعه‌ای متمایز با اقتصادی پویاست.

ترکیه امروز، کشوری است با آینده‏ نوید‏بخش: اقتصاد در حال توسعه، وزن رو به‌ رشد منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ عنوان یک بازیگر سیاسی، و جهانی شدن استانبول به‌ عنوان مرکز مهم فرهنگی و اقتصادی بالکان، قفقاز و خاورمیانه و ورای آن‌ها، نشانه‏‌های نیرومند چنین آیند‌ه‌‏ای به شمار می‌‏روند. اما هنوز منازعه، معرف ترکیه معاصر است - منازعات بر سر تاریخ، هویت، فقر، تبعیض، مسائل مربوط به اروپا و جایگاه ترکیه در جهان. ریشه‌‏‌های این منازعات، و نیز تاثیر آن‌ها بر مردم ترکیه، داستانی است که در کتاب دیروز و امروز یک ملت: واکاوی تحولات ترکیه (Turkey Since 1989: Angry Nation)، بازگویی شده است.

پس از فروپاشی مالی اقتصاد ترکیه در سال‌های 2001-2000، حزب عدالت و توسعه (AKP)، که در چهار دوره متوالی انتخابات عمومی در 2002، 2007، 2011 و 2015 با کسب اکثریت چشمگیر نقشی کلیدی در «داستان موفقیت» ترکیه داشت، با تبدیل این کشور به یک نظام سیاسی باثبات و بازاری پویا، سرمایه‌گذاری‌های خارجی عظیمی را جذب کرد و این کشور را به شانزدهمین اقتصاد جهان تبدیل کرد. در سند چشم‌انداز 2023 دورنمای قرار گرفتن در جایگاه دهمین اقتصاد جهان ترسیم شده است. این حزب دارای کاریزماتیک‌ترین رهبر (اردوغان) پس از آتاتورک بوده که قصد دارد تا سال 2023 در یکصدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه رهبری ترکیه را در دست داشته باشد.

ترکیه در میان چند نیروی داخلی و خارجی گرفتار شده است. در حوزه داخلی، احزاب قدیمی و پرقدرتی مانند مام میهن و ره راست مضمحل و در احزاب دیگر بازآرایی شده‌اند و حزب عدالت و توسعه با رویکردهای متناقض (اسلام‌گرایی و ملی‌گرایی) بر ترکیه حاکم شده و تضادهای داخلی به خصوص با کردها تشدید شده است. روابط خارجی ترکیه هم پرتلاطم است. اختلافات ترکیه با ایران و عراق بر سر بحران سوریه و سرد شدن روابط با اتحادیه اروپا، رویای حزب عدالت و توسعه را برای میانجی‌گری فرهنگی و اقتصادی و سیاسی میان شرق اسلامی و غرب مسیحی بر باد داده است. کرم اکتوم (Kerem Oktem) در کتاب «ملت خشمگین» که ترجمه فارسی آن «دیروز و امروز یک ملت» است، این شکاف‌ها و گسست‌ها را به خوبی نشان می‌دهد.