دیابت به زبان ساده

کتاب دیابت به زبان ساده نوشتۀ برهان دارابی، فرزانه رضایی و مینو رضایی، علاوه بر شرح کامل عوارض ناشی از بیماری قند، توصیه‌های مفیدی جهت پیشگیری و کاهش اثرات مخرب آن بر بدن افراد ارائه می‌کند.
دیابت بیماری خطرناکی است. چرا که اثرات تخریبی‌اش را به تدریج و به طور پنهانی بر جای می‌گذارد و متاسفانه به همین خاطر فرد مبتلا در اغلب موارد آن را جدی نمی‌گیرد. ‌این بیماری بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می‌آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی، نشاسته و… را در بدن به انرژی تبدیل می‌نماید. تاکنون علت بروز این بیماری کشف نشده است ولی گمان می‌رود که زمینۀ مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی‌تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد.
هنگامی که به یک مشکل حاد و ناگهانی دچار می‌شویم، موضوع را جدی گرفته و تمام تلاش‌مان را برای حل مشکل به کار می‌گیریم. تصورش را بکنید که فردی به خاطر یک سانحه رانندگی دچار شکستگی پا شده و با خونریزی به اورژانس مراجعه نموده است. چنین موضوعی توسط خود شخص و خانواده‌اش با جدیت پیگیری می‌شود. چرا که درد، خونریزی و وحشت ناشی از وقوع سانحه باعث می‌شود که همه مشکل را جدی و مهم تلقی کنند. ‌اما هنگامی که نوبت به بیماری مزمنی مانند دیابت می‌رسد، افراد زیادی آن را نادیده می‌گیرند و به درمان آن توجه نمی‌کنند. در حالی که باید دانست شاید دیابت بسیار خطرناک‌تر و جدی‌تر از بسیاری مشکلات حاد دیگر باشد و نیاز به توجه و پیگیری دراز مدت دارد.

به طور کلی دیابت سه نوع دارد:
- دیابت نوع 1: در این دسته از مبتلایان، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می‌شود، در نتیجه قند موجود نمی‌تواند وارد سلول‌ها شده و انرژی بدن را تامین نماید و همین مسئله افزایش شدید قند خون را سبب می‌شود. حدود 5 تا 10% کل دیابتی‌ها، مبتلایان نوع 1 تشکیل می‌دهند.
- دیابت نوع 2: در این دسته از مبتلایان، بدن نسبت به انسولین مقاوم می‌شود در این حالت انسولین ترشح شده تاثیری بر روی جذب قند ندارد و یا ترشح آن به میزان کافی صورت نمی‌گیرد.
-دیابت حاملگی: حدود 4% از کل بانوان در طول زمان بارداری موقتا به این نوع دیابت مبتلا می‌شوند.
پزشک متخصص می‌تواند با آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته (OGTT)، که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین می‌باشند، تعیین کند که آیا شما در دورۀ دیابت پنهان قرار دارید و یا به طور کامل به دیابت مبتلا گشته‌اید. در صورتی که آزمایش قند خون ناشتا‌ی شما، عددی بین 100 تا 125 باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم 126 یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است. در آزمایش قند خون دو ساعته، ابتدا به صورت ناشتا و سپس دو ساعت بعد از نوشیدن 75 گرم پودر گلوکز، میزان گلوکز موجود در خون شما اندازه‌گیری می‌شود. چنانچه نتیجه این آزمایش عددی بین 140 تا 199 باشد، بیانگر دیابت پنهان و اگر 200 یا بیشتر از آن باشد، ابتلایتان به دیابت را نشان می‌دهد.
امروزه دیگر شکی باقی نمانده است که افراد دیابتی تنها در صورتی موفق به کنترل دیابت خود خواهند شد که در مورد اصول پایۀ درمان دیابت که در این کتاب شرح داده شده‌اند، آموزش‌های لازم را دیده باشند. در واقع آموزش را می‌توان به طور قطع به عنوان مهم‌ترین پایۀ درمان دیابت به حساب آورد.
مطابق استاندارد فدراسیون بین‌المللی دیابت (IDF)، هر فرد دیابتی باید در سال 15 ساعت آموزش ببیند. ناگفته نماند که آموزش حتی در حد 1 ساعت هم تاثیر چشمگیری خواهد داشت. شرکت در کلاس‌های آموزشی دیابت، برای شما کلیۀ شرایط را فراهم می‌سازد. به شما فلسفه دیابت و اصول تغذیۀ صحیح را می‌آموزد. به شما یاد می‌دهد که چگونه می‌توان با داشتن یک رژیم نسبتا آزاد، قند را کنترل نمود. به شما انگیزه می‌دهد که ورزش کنید. شما را توانمند می‌سازد که گام بردارید و موفق شوید.

در بخشی از کتاب دیابت به زبان ساده می‌خوانیم:
در دیابت نوع دو که تا حد زیادی به شیوه زندگی وابسته است، حساسیت سلول‌ها به هورمون انسولین کاهش می‌یابد. تحقیقات پژوهشگران آمریکایی نشان می‌دهد افرادی که کمتر از 6 ساعت در شبانه روز می‌خوابند، بیشتر در معرض اختلالات غیرطبیعی قند خون و ابتلا به دیابت نوع دو هستند. در این مطالعه مشخص شد خطر افزایش قندخون و ابتلا به دیابت، در افرادی که کمتر از 6 ساعت در شبانه روز می‌خوابند، نسبت به افرادی که ساعات بیشتری می‌خوابند، 4/5 برابر افزایش می‌یابد.
تحقیقات پیشین حاکی از این است که کم‌خوابی و بی‌خوابی با ابتلا به چاقی، افزایش فشارخون، بیماری‌های قلبی - عروقی و افسردگی همراه است. در دیابت نوع دو که تا حد زیادی به شیوه زندگی وابسته است، حساسیت سلول‌ها به هورمون انسولین کاهش می‌یابد، وضعیتی که مقاومت به انسولین نامیده می‌شود.
برای انجام پژوهش اخیر، تعداد ساعات متوسط خواب شبانه روزی و تغییرات قند خون گروهی از افراد در یک دوره زمانی 6 ساله ثبت شد. نتایج نشان داد افرادی که کم‌خوابی دارند، نسبت به افرادی که 6 تا 8 ساعت می‌خوابیدند، با احتمال بیشتری دچار افزایش قند خون ناشتا و دیابت نوع دو می‌شوند. این نتایج پس از در نظر گرفتن اثر سن، چاقی، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سابقه دیابت در افراد خانواده به دست آمد.