درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام

معرفی کتاب
اثر حاضر، بررسی مبانی و اصول حقوق بشر با استناد به آموزه های حقوقی دین اسلام و نقش این دین در احیای حقوق انسان ها است. در این نوشتار که به عنوان یک منبع درسی برای دانشجویان و طلاب رشته حقوق تدوین شده است، ابتدا به بررسی فلسفه تشریع و قانون گذاری در دین اسلام پرداخته شده و پس از آن رویکردی تاریخی در زمینه مباحث حقوق مطرح شده در آموزه های اسلامی ارایه شده است. نویسنده پیشینه اهتمام به حقوق بشر در اسلام را همزمان با رسالت رسول خدا(ص) دانسته و معتقد است که به اعتراف بسیاری از اندیشمندان غیر مسلمان، یکی از عوامل گسترش این دین، جانبداری آن از حقوق بشر بوده و اسلام برای احیاء و گسترش حقوق انسان ها اهتمام جدی داشته به طوری که نقش مکاتب و نظام های دیگر دنیا در قبال آن قابل مقایسه نیست. وی سابقه حقوق بشر را نسبت به غرب درخشان دانسته و دیدگاه های حقوقدانان و فقهای مسلمان را در زمینه اهمیت دادن به حقوق مردم قایل شدن حق برای انسان با توجه به آموزه های دینی تبیین نموده و مبانی و ادله درون دینی و برون دینی آنان را در این زمینه بررسی نموده است. در بخش دیگری از کتاب وی به نقد و ارزیابی اصول نظری اعلامیه جهانی حقوق بشر پرداخته و این اصول را با اصول حقوق بشری اسلام مقایسه نموده است. وی در همین راستا به جایگاه مسایلی مانند: دین، کرامت انسان ها، آزادی عقیده و اندیشه، حق حیات، حقوق طبیعی، حق امنیت، حق تعلیم و تربیت، حق ازدواج، حقوق زنان و کودکان، حق کار و مالکیت، حق مشارکت سیاسی و سایر حقوق فرهنگی، اجتماعی، دینی و اقتصادی انسان ها اشاره نموده و به تطبیق آن ها در نظام حقوقی اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر پرداخته است.
توضیحات
«درس‌نامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام» نوشته عبدالحکیم سلیمی (-1341) کاری از پژوهشگاه بین المللی المصطفی است.
فلسفه پیدایش اندیشه حقوق بشر و پاسداری از آن، دفاع از حقوق و آزادی‌های فردی در برابر استبداد و خودکامگی دولت‌هاست. حقوق طبیعی, یعنی نماد اولیه این اندیشه, با بیش از دو هزار سال پیشینه در تاریخ اندیشه‌های سیاسی و حقوقی جهان مطرح است. حکیمان باستان اصول حقوق طبیعی را الگوی حکم‌رانی و میزان اعتبار قوانین اجتماعی می‌دانستند و همواره به دولت‌ها توصیه می‌کردند که از اصول مزبور در امر فرمان‌روایی و قانون‌گذاری الهام بگیرند.
رسالت متن آموزشی حاضر بیان کلیات حقوق بشر، نگاه گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام و مطالعه تطبیقی اعلامیه حقوق بشر اسلامی با اعلامیه جهانی حقوق بشر است.
بخشی از متن کتاب:
درباره خاستگاه و سیر تکاملی حقوق بشر دو رویکرد عمده وجود دارد. بیشتر غربیان خاستگاه حقوق بشر را روم و یونان باستان و توسعه آن را از پدیده‌های قرن بیستم در غرب می‌پندارند. در این رویکرد، فرهنگ‌های غیر غربی، به‌رغم داشتن مفاهیم اخلاقی ارزشمند، با مفهوم حقوق بشر بیگانه تلقی می‌شوند. در برداشتی دیگر، مفهوم حقوق بشر ریشه در ادیان، فلسفه‌ها و فرهنگ‌های گوناگون دارد. اگر پندار غربی بودن حقوق بشر صحیح باشد، ادعای جهانی بودن, یکی از چالش‌های جدی فراروی حقوق بشر غربی خواهد بود.
در نگاه عام، می‌توان تفکر حمایت از حقوق بشر را همزاد انسان دانست؛ هرچند از پیشینیان محکوم نظام طبقاتی، درک حقوق بشر به مفهوم امروزی آن را نمی‌توان انتظار داشت. اما روحیه عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی, امری فطری است. به همین دلیل، تفکر حمایت از حقوق انسان و اقدامات بشردوستانه, همواره وجود داشته است.

معرفی کوتاه:بررسی مبانی و اصول حقوق بشر با استناد به آموزه‌های حقوقی دین اسلام و نقش این دین در احیای حقوق انسان‌ها است. در این نوشتار که به عنوان یک منبع درسی برای دانشجویان و طلاب رشته حقوق تدوین شده است، ابتدا به بررسی فلسفه تشریع و قانون‌گذاری در دین اسلام پرداخته شده و پس از آن رویکردی تاریخی در زمینه مباحث حقوق مطرح شده در آموزه‌های اسلامی ارایه شده است. نویسنده پیشینه اهتمام به حقوق بشر در اسلام را همزمان با رسالت رسول خدا(ص) دانسته و معتقد است که به اعتراف بسیاری از اندیشمندان غیر مسلمان، یکی از عوامل گسترش این دین، جانبداری آن از حقوق بشر بوده و اسلام برای احیاء و گسترش حقوق انسان‌ها اهتمام جدی داشته به طوری که نقش مکاتب و نظام‌های دیگر دنیا در قبال آن قابل مقایسه نیست. وی سابقه حقوق بشر را نسبت به غرب درخشان دانسته و دیدگاه‌های حقوقدانان و فقهای مسلمان را در زمینه اهمیت دادن به حقوق مردم قایل شدن حق برای انسان با توجه به آموزه‌های دینی تبیین نموده و مبانی و ادله درون‌دینی و برون‌دینی آنان را در این زمینه بررسی نموده است. در بخش دیگری از کتاب وی به نقد و ارزیابی اصول نظری اعلامیه جهانی حقوق بشر پرداخته و این اصول را با اصول حقوق بشری اسلام مقایسه نموده است. وی در همین راستا به جایگاه مسایلی مانند: دین، کرامت انسان‌ها، آزادی عقیده و اندیشه، حق حیات، حقوق طبیعی، حق امنیت، حق تعلیم و تربیت، حق ازدواج، حقوق زنان و کودکان، حق کار و مالکیت، حق مشارکت سیاسی و سایر حقوق فرهنگی، اجتماعی، دینی و اقتصادی انسان‌ها اشاره نموده و به تطبیق آن‌ها در نظام حقوقی اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر پرداخته است.