دانش و یادگیری (مبانی نظریه ارتباط گرایی)

معرفی کتاب:
برای اولین بار در سال 1385 با نظریۀ یادگیری ارتباط‌گرایی و اندیشه‌های جورج زیمنس در باب دانش و یادگیری آشنا شدم. نوگرایی، ساختارشکنی و نیز نیاز جوامع امروزی - و به‌طور ویژه نظام‌های آموزشی - به این‌گونه نظریه‌پردازی‌ها، نگارنده این سطور را برآن داشت تا رسالۀ دکتری خود را در دانشگاه تربیت مدرس به ارتباط‌گرایی و دانش ارتباطی اختصاص دهد. حاصل این علاقمندی و پژوهش، علاوه بر چندین مقالۀ علمی-پژوهشی، تالیف یک کتاب با عنوان "نظریه و عمل رسانه‌های آموزشی در عصر دیجیتال" است که از سوی انتشارات سمت به چاپ رسیده است (1391). زیمنس استاد پرکار دانشگاه منیتوبای کاناداست که ایده‌ها و نظریه‌های او در بسیاری از مراکز علمی و دانشگاهی دنیا مورد توجه قرار گرفته است. او علاوه بر نظریۀ ارتباط‌گرایی، دارای آثار متعددی در زمینۀ فناوری‌های یادگیری، زیست‌بوم یادگیری، شبکه‌های یادگیری، و به‌طور خلاصه آموزش و یادگیری در عصر دیجیتال است. کتاب پیش‌رو یکی از کتاب‌های مهم و معروف او در باب دانش و یادگیری است. ان شا الله که این کتاب بتواند برای علاقمندان به یادگیری و آموزش مفید واقع شود. در انتها لازم می‌دانم که دربارۀ شیوه سازماندهی محتوای کتاب دو نکته را یادآور شوم:
چرا جامعه ما همانند گذشته است؟ مدارس، دولت، نهاد‌های مذهبی و رسانه‌های ما اگرچه پیچیده‌تر شده‌اند، اما همان ساختار و شکل کلی خود را حفظ کرده‌اند. ساختار امروزی کلاس درس، بدون احتساب رایانه یا فراتاب (پروژکتور) آل. سی.دی ، تقریبا همانی است که قبلا بود- معلم جلوی کلاس می‌ایستد و دانش‌آموزان در ردیف‌هایی در مقابل او می‌نشینند. فرایندهای تجاری ما نیز مبتنی بر نظریه‌ها و دیدگاه‌های یک قرن قبل است (با برخی اصلاحات دوره‌ای که از جانب متفکرانی چون دراکر (2) ارائه می‌شود). در اصل ما هویت فیزیکی خود را به فضاها و ساختارهای برخط وارد کرده‌ایم (بدون آنکه آن را تبدیل کنیم).
هدف این کتاب به چالش کشاندن [مفهوم] دانش است؛ نمی‌خواهد تعریفی از آن به دست دهد، بلکه می‌خواهد راهی پدید آورد برای دیدن گرایش‌هایی که امروزه در جهان به وجود می‌آیند. به خاطر تغییراتی که در زمینه و ویژگی‌های دانش رخ داده است، تعاریف سنتی دیگر جوابگو نخواهند بود. زبان، معانی متفاوتی را برای افراد مختلف ارائه می‌کند. معنایی که از تعریفی واحد پدید می‌آید نمی‌تواند نماینده کل دانش باشد.
معرفی کوتاه:
کتاب حاضر دربردارنده شرح مبانی معرفت‌شناختی نظریه «ارتباط‌گرایی» است. «جورج زیمنس»، نویسنده کتاب، نظریه‌پرداز کانادایی است که نظریه «ارتباط گرایی» را در سال 2005 میلادی ارائه کرد. نگارنده در اثر خود تلاش کرده تا وضعیت بی‌ثبات و سیال دانش را در عصر دیجیتال نشان دهد. وی معتقد است با رشد و فراگیری رسانه‌های دیجیتال و ابزار ارتباطی مدرن، شیوه‌های تولید، توزیع و اعتبارسنجی دانش و ویژگی‌های دانش دگرگون‌شده؛ درحالی‌که شیوه‌های یاددهی - یادگیری ما هنوز به عصر صنعتی تعلق دارد و نیازمند تغییر و تحولات بنیادین است.