تحلیل باید و نبایدهای جنایی ایران در خصوص عرضه مواد مخدر

کتاب تحلیل باید و نبایدهای جنایی ایران در خصوص عرضه مواد مخدر نوشته‌ی علی رزمان، به بررسی مواردی اعم از قوانین مربوط به ورود و عرضه مواد مخدر در ایران، نقش دستگاه‌ها در کنترل و مبارزه با ورود و توزیع آن در صحنه بین‌الملل و همچنین کارکرد مرزها در این‌ باره می‌پردازد.
اگرچه با تصویب قانون جدید مبارزه با مواد مخدر، راهکارهای حقوقی مبارزه جدی با این معضل فراهم گردید و با ادغام نیروی سه‌ گانه کمیته انقلاب اسلامی، شهربانی و ژاندارمری در قالب نیروی انتظامی و تشکیل و احیاء ستاد مبارزه با مواد مخدر برای ایجاد تمرکز و هماهنگی میان عملکردها و روندهای سازمان‌های ذیربط و استفاده مقطعی از نیروی انتظامی سپاه پاسداران و سرمایه‌گذاری کلان برای کنترل نوار مرکزی شرق کشور و علی‌رغم اقدامات سلبی و کنترل موفق، نه تنها مسئله مواد مخدر در کشور حل نشد و از میان نرفت بلکه بنا به عواملی ابعاد گسترده‌ای به خود گرفت.
در قبال ورود مواد مخدر به علت اقدامات ضعیف دستگاه‌های کشور و به این علت که اقدام‌های اولیه نظام پاسخ‌دهی جنایی کشور در قبال وارد‌ کنندگان مواد مخدر انجام گرفت، عمدتا جنبه سلبی و کمتر جنبه ایجابی داشت، از این رو بسیاری از قاچاقچیان و وارد‌ کنندگان مواد مخدر در صورت رهایی از مجازات در زمان کمی به این جرم بازگشته و اقدامات خود را از سر می‌گیرند.
علاوه بر مسائل گفته شده اقدامات سخت‌افزاری کشور از جمله عدم سیستم کنترل ماهواره‌ای و مشکل در کنترل مرزها و عدم همکاری با نهادهای بین‌المللی همه و همه سبب شده است که ورود مواد مخدر به کشور با ابعاد گسترده‌ای انجام گیرد و این تهدیدی برای کشور محسوب می‌شود.
به هرحال در همه جای دنیا مواد مخدر، به عنوان یک بحران بین‌المللی با ضربه‌ها و آسیب‌های جدی خود، باعث جلب افکار متولیان سیاست جنایی شده، به گونه‌ای که مبارزه با این مشکل بزرگ بخش عظیمی از رسالت سیاست جنایی کشور را تشکیل می‌دهد.

در بخشی از کتاب تحلیل باید و نبایدهای جنایی ایران در خصوص عرضه مواد مخدر می‌خوانیم:
جمهوری اسلامی ایران به علت قرار گرفتن در مجاورت بزرگ‌ترین کانون تولید تریاک (افغانستان) در مسیر ترانزیت مواد مخدر به کشورهای اروپایی و کشورهای حوزه خلیج فارس واقع شده و همواره تلاش کرده است با کمک کشورهای منطقه و جوامع بین‌المللی از ورود مواد مخدر از افغانستان جلوگیری کند. براساس بررسی‌ها حدود 2 درصد جمعیت حدودا 70 میلیونی کشور ما معتاد به مواد مخدر هستند. 60 درصد از مبتلایان به ایدز در ایران از معتادان مواد مخدر هستند. تنها در 15 سال بیش از 3700 تن از ماموران مبارزه با مواد مخدر که اغلب از ناجا بودند به شهادت رسیدند و سالانه بیش از 800 میلیون دلار برای مقابله با عرضه و تقاضا و درمان و پیشگیری از مواد مخدر هزینه می‌شود.
ناجا برای مقابله با ناامنی‌های ناشی از موادمخدر در شرق کشور بیش از 40 هزار نیروی خود را در قالب قرارگاه‌های رزمی، تاکتیکی و هنگ‌های مرزی در مناطق شرقی مستقر کرده است. اقدامات مهندسی ایران در پیشگیری از ورود گروه‌ها و کاروان‌های قاچاق مواد مخدر در انسداد مرز شرقی عبارت‌اند از: ساخت بیش از 250 پاسگاه مرزی، بیش از 85 برجک دیده مرزبانی، مانع و دیوار بتونی، حفر صدها کیلومتر کانال به عمق و عرض 4 متر، 600 کیلومتر خاکریز، تعبیه 78 کیلومتر سیم خاردار، احداث 2645 کیلومتر جاده شوسه و آسفالته و جابجایی روستاهای مرز‌نشین به مکان‌های در عمق مرز در حال حاضر محموله‌های مواد مخدر از افغانستان و پاکستان به وسیله خودروهای کوچک مانند وانت، موتور سیکلت، کوله بار توسط افراد کوله‌کش، دوآب (شتر و الاغ و یا توسط افراد بلوچ و یا افغانی به ایران وارد می‌شود) محموله‌های بزرگ در بدو ورود به ایران یا در میان بار خودروهای سنگین و یا به محموله‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود.
اقدامات پیشگیرانه ایران در مبارزه با مواد مخدر باعث شناسایی و انهدام بسیاری از کاروان‌ها شد و در نتیجه موجب تغییر تاکتیک قاچاقچیان در انتخاب مسیر و پیچیده شدن جاسازی و حمل و نقل مواد شده است. بر اساس برآورد ناجا حدود 50 درصد مواد تولیدی افغانستان وارد ایران می‌شود که یک دوم آن ترانزیت و از یک دوم دیگر دو سوم آن به مصرف داخلی می‌رسد و یک سوم کشف می‌شود.