تاریخ علم اصول و فقه در شیعه

توضیحات
«تاریخ علم اصول و فقه در شیعه» به قلم یعقوب‌علی برجی (-1337) تاریخچه این علوم را از بعثت پیامبر تا زمان حال و همچنین فقه و ولایت فقیه از منظر امام خمینی (ره) و فقیهان معاصر را در 9 فصل بیان کرده‌است.
در مقدمه کتاب آمده‌است:
علم اصول و فقه شیعه با آن همه غنای در محتوا، استواری در شیوه‌های استنباط و گستردگی و جامعیت مرهون تلاش‌های شبانه‌روزی فقیهان سخت‌کوش در طول بیش از هزار سال است. این جریان مبارک در این دوران طولانی، فراز و فرودهایی داشته؛ اما هرگز متوقف نشده است. در ساختن بنای محکم و عظیم دو علم کارآمد «اصول» و «فقه» و تکامل آن دو، فقیهان بی‌شماری سهیم بوده‌اند و در این میان در هر دوره، تعدادی از فقیهان با ابتکارها و نوآوری‌های خود در تکامل آن سهم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. بی‌شک آشنایی با این تحولات، عوامل موثر و شخصیت‌های تاثیرگذار در درک بهتر این دو علم نقش به‌سزایی دارد.
معرفی کوتاه
پژوهشی در زمینه تاریخ شکل‌گیری و فراز و نشیب‌های علم فقه و اصول فقه شیعه امامیه از دوران حیات معصومین(ع) تا عصر حاضر است. در ابتدای این اثر به بررسی تاریخی دوره تشریع و تبیین مسایل شرعی از زمان بعثت تا زمان غیبت صغری پرداخته شده و تدوین آثار در زمینه فقه و اصول فقه شیعه در این دوران و ظهور فقها و اصولیان متعدد در این دوره بررسی شده است. آنگاه نویسنده به دوران رسمیت یافتن اجتهاد شیعی در دوران غیبت کبری اشاره نموده و فراز و نشیب‌های اجتهاد شیعی اعم از دوران رونق و اقتدار یا رکود و افول آن را مورد مطالعه تاریخی قرار داده است. وی در همین زمینه به ظهور مکاتب و مدارس مختلف فقهی و اصولی توسط علمای امامیه و ظهور عالمانی مانند: ابن‌ادریس حلی، شهید اول و ثانی، علامه ابن‌مطهر حلی و محقق کرکی و نوآوری‌های آنان در حوزه فقه و اصول فقه اشاره نموده و متون فقهی، اصولی و رجالی تدوین شده توسط این قبیل از علمای شیعی را معرفی کرده است. نویسنده در بخش دیگری از کتاب حاضر به ظهور و استیلای اخباریان در ادوار مختلف فقه و اصول فقه اشاره نموده و تقابل فکری مجتهدان و اصولیان و اخباریان را در ادوار مختلف بررسی نموده است. وی ظهور افرادی همچون محمدباقر وحید بهبهانی را دوران پختگی و کمال فقه و اصول فقه و در نتیجه نشو و نمای اجتهاد شیعی عنوان کرده و دوران اخیر را دوران درخشش فقه و نظریات دقیق فقهی مانند نظریه ولایت فقیه ذکر نموده است.