تاریخ تحلیلی مغرب

معرفی کتاب
هدف کتاب، بررسی تحلیلی «تاریخ مغرب اسلامی» از عصر دولت هایی که از دوره والیان تا ورود خلافت عثمانی بر این سرزمین است می باشد که به منظور استفاده دانش پژوهان دوره کارشناسی ارشد رشته تاریخ نگارش یافته است. طی قرن سوم تا دهم هجری قدرت سیاسی در این منطقه، بین بیست خانواده حکومتی استمرار پیدا کرد. محدوده مغرب اسلامی، مورد مناقشه تاریخ دانان قرار دارد و مباحث نگارنده حد فاصل برقه تا طنجه را شامل می شود که با این تعریف، اندلس از آن خارج بوده و در اصطلاح جغرافیای سیاسی، از آن به عنوان آفریقای شمالی یاد می شود. نگارنده ابتدا به معرفی مغرب و شهرهای آن پرداخته و سپس تاریخ حکومت های گوناگون آن مانند خوارج، دولت اغلبی، ادریسی، بنی زیری، بنی حماد، مرابطین، فاطمیان و موحدین را مورد بررسی قرار داده است.
گزیده کتاب
آفتاب وجود محمد صلی الله علیه و آله و سلم که از حجاز طلوع کرد، اندکی بعد در مغرب نیز درخشید. اصطلاح مغرب نخستین بار توسط امیر المومنین علی علیه السلام به سرزمین های واقع در غرب پایتخت، اطلاق شد.
قدرت اسلامی از برقه تا طنجه توسعه پیدا کرد و دولت های ادریسیان، اغلبیان، فاطمیان، مرابطین، موحدین، حفصیان، بنی مرین و بنی زیان در دوره اسلامی، نمونه هایی از فرهنگ و تمدن اسلامی را در غرب مدیترانه در مرز با اروپا به وجود آوردند و راه انتقال علوم و معارف اسلامی را به غرب مسیحی فراهم ساختند.
توضیحات
«تاریخ تحلیلی مغرب» نوشته دکتر محمدرضا شهیدی پاک (-1332)، تاریخ قلمرو غربی سرزمین‌های اسلامی را با تحلیل وقایع تاریخی آن از نیمه قرن دوم هجری تا فروپاشی دولت موحدین (524 667 ه‍/1130 1269 م)، سقوط اندلس و آغاز آشفتگی‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی پس از آن بیان کرده‌است.
بخشی از کتاب درباره تاریخ مرابطین را می‌خوانید:
نزاع بین مسلمانان و مسیحیان بر سر آندلس، که شهرهای آن، بین گروهی قدرت‌طلب از مسلمانان، مسیحیان، عرب‌ها، بربرها و مولدین تقسیم شده بود به رویارویی مستقیم طرفین اصلی نزاع «مرابطین» و «قشتاله» منجر شد; یوسف برای این‌که دست ملوک‌الطوایف و نیز قشتاله را از آندلس کوتاه کند، مجبور بود در دو جبهه بجنگد; او با حمله به طلیطله دولت قشتاله را در موقعیت انفعالی قرار داد و او را مجبور به مذاکره با یوسف در خصوص آندلس و سپس همکاری با آنها نمود.
یوسف‌بن تاشفین در سال 483 ه‍ در سومین مرحله ورود خود، قلب مملکت قشتاله را نشانه گرفت و یک‌راست سراغ طلیطله رفت; او بدین‌ترتیب پایتخت الفونس را در محاصره گرفت و اطراف آن را با جنگ تسخیر کرد; در حمله سوم، هیچ‌یک از ملوک‌الطوایف به کمک یوسف نیامدند; این مسئله باعث شد تا شورای فقهای مغرب و آندلس به خلع ملوک‌الطوایف فتوا دادند. رفتار ملوک‌الطوایف در آندلس باعث گردید تا علمای شرق (غزالی و طرطوشی) نیز، فتوا به خلع آنها دهند.
آن‌چه باید به آن اذعان نمود این‌که در حقیقت، پیدایش «مرابطین» بر اساس طرحی از «خلافت عباسی» بود و یوسف در سومین مرحله ورود خود، همه نیروهای مغربی را در آندلس بسیج کرد و زمینه‌های پیوستن آندلس به مغرب را فراهم ساخت.
, "بررسی تحلیلی «تاریخ مغرب اسلامی» از عصر دولت‌هایی که از دوره والیان تا ورود خلافت عثمانی بر این سرزمین است می‌باشد که به منظور استفاده دانش‌پژوهان دوره کارشناسی ارشد رشته تاریخ نگارش یافته است. طی قرن سوم تا دهم هجری قدرت سیاسی در این منطقه، بین بیست خانواده حکومتی استمرار پیدا کرد. محدوده مغرب اسلامی، مورد مناقشه تاریخ‌دانان قرار دارد و مباحث نگارنده حد فاصل برقه تا طنجه را شامل می‌شود که با این تعریف، اندلس از آن خارج بوده و در اصطلاح جغرافیای سیاسی، از آن به عنوان آفریقای شمالی یاد می‌شود. نگارنده ابتدا به معرفی مغرب و شهرهای آن پرداخته و سپس تاریخ حکومت‌های گوناگون آن مانند خوارج، دولت اغلبی، ادریسی، بنی‌زیری، بنی‌حماد، مرابطین، فاطمیان و موحدین را مورد بررسی قرار داده است."
شرح
در کتاب تاریخ تحلیلی مغرب آفتاب وجود محمد صلی الله علیه و آله و سلم که از حجاز طلوع کرد، اندکی بعد در مغرب نیز درخشید. اصطلاح مغرب نخستین بار توسط امیر المومنین علی علیه السلام به سرزمین های واقع در غرب پایتخت، اطلاق شد. قدرت اسلامی از برقه تا طنجه توسعه پیدا کرد و دولت های ادریسیان، اغلبیان، فاطمیان، مرابطین، موحدین، حفصیان، بنی مرین و بنی زیان در دوره اسلامی، نمونه هایی از فرهنگ و تمدن اسلامی را در غرب مدیترانه در مرز با اروپا به وجود آوردند و راه انتقال علوم و معارف اسلامی را به غرب مسیحی فراهم ساختند.
مروری بر کتاب
آفتاب وجود محمد صلی الله علیه و آله و سلم که از حجاز طلوع کرد، اندکی بعد در مغرب نیز درخشید. اصطلاح مغرب نخستین بار توسط امیر المومنین علی علیه السلام به سرزمین های واقع در غرب پایتخت، اطلاق شد.
قدرت اسلامی از برقه تا طنجه توسعه پیدا کرد و دولت های ادریسیان، اغلبیان، فاطمیان، مرابطین، موحدین، حفصیان، بنی مرین و بنی زیان در دوره اسلامی، نمونه هایی از فرهنگ و تمدن اسلامی را در غرب مدیترانه در مرز با اروپا به وجود آوردند و راه انتقال علوم و معارف اسلامی را به غرب مسیحی فراهم ساختند.