تاریخ تحلیلی امامیه در غیبت صغری

باور به امام مهدی ( عج ) یکی از اصلی‌ترین اندیشه‌های امامیه از ابتدای غیبت صغری تاکنون بوده است، این انگاره که در قالب باور به مهدویت وجود داشته در متون حدیثی _ شیعه و سنی _ در مفهوم عام آن، از جمله گمانه‌های بس مهم در جریانات حدیثی و کلامی مسلمان از صدر اسلام تا امروز بوده است، چنین به نظر می‌رسد که باور به مصلح و منجی از زمانی دور یکی از اساسی‌ترین مولفه‌های فکری مسلمانان بوده است.بر این اساس مهدی پژوهی در میان مسلمانان به‌طور فراوان پی‌جویی شد و گمانه‌زنی‌های بسیاری در حوزه حدیث و کلام صورت پذیرفت، در این میان انبوه روایات امامان شیعه درباره حتمی و قریب الوقوع بودن ظهور فردی از خاندان اهل‌بیت سبب شد، تا امامی مذهبان بیش از دیگر مذاهب اسلامی اهتمام به این انگاره مهم داشته باشند، گرچه بیشتر این رویکردها در حوزه حدیث و کلام بوده و تاریخ آغازین غیبت امام مهدی ( عج ) کمتر مورد توجه قرار گرفت.