بیت المال در نهج البلاغه

معرفی کوتاه:
نویسنده ضمن مباحث خود به موضوع اقتصاد، منابع درآمدهای دولت اسلامی، لزوم برقراری حکومت اسلامی و وظایف اقتصادی حکومت پرداخته آست.
بیت‌المال و نحوه استفاده از آن همواره در نهج‌البلاغه مورد تاکید امام علی(ع) است. رویکرد امام علی(ع) در توزیع عادلانه در بیت‌المال استوار است، نکته‌ای که در دوران خلفای سه‌گانه مغفول مانده‌بود و در اثر آن اختلاف طبقاتی شدیدی در جامعه اسلامی ایجاد شده بود. نویسنده ضمن مباحث خود به موضوع اقتصاد، منابع درآمدهای دولت اسلامی، لزوم برقراری حکومت اسلامی و وظایف اقتصادی حکومت پرداخته آست.
اقتصاد یکى از ارکان مهم هر جامعه و حکومت است و از آن زمان که جوامع انسانى پدید آمده و حکومتها و دولتها بر پا شده، نهادهاى اقتصادى جامعه از اهمیت خاصى برخوردار بوده است. دست اندرکاران برنامه هاى حکومتى، هر یک بر پایه اندیشه ها و آراء خود، مبانى و اصولى را براى پى ریزى اقتصاد جامعه ى خویش در نظر گرفته و به اجراى طرحهاى اقتصادى خود مى پرداختند.
در این میان، اسلام به عنوان پدیده اى دگرگون ساز در تاریخ بشریت ظهور کرد و طرحى نوین را در عرصه ى اجتماع درانداخت، و از جمله برنامه هاى اقتصادى پیشرفته اى را به جامعه انسانى هدیه کرد، هر اصلى را که نزد مردم به اسم قانون پذیرفته شده ولى در حقیقت به زیان حرکت کلى جامعه بود مردود شمرد و اندیشه هاى مترقى و خیرخواهانه ى خود را جایگزین آن ساخت.
اما متاسفانه به جز چند سالى که وجود پر برکت پیامبر اسلام "ص" در میان امت بود، و دوران کوتاهى که زمامدارى جامعه اسلامى را امیرالمومنین "ع" به عهده داشت، قوانین و اصول اسلامى کم و بیش دستخوش تحولات گوناگون گشت، و چه بسا که در مواردى حاکمان به ظاهر اسلامى آشکارا آنها را زیر پا گذاشته و مورد استهزاء و تمسخر قرار مى دادند.
یکى از عناصر مهم حوزه اقتصاد اسلامى که همواره از ناحیه ى زمامداران جامعه نسبت به آن حساسیت ویژه اى ابراز مى شده، پدیده ى بیت المال است که از آن به 'مال الله' تعبیر شده و متعلق به آحاد مسلمین است و باید در میان آنان تقسیم شده و به مصارف عمومى جامعه برسد. منابع مختلف ذخیره هاى بیت المال، مصارف گوناگون آن و تاریخچه ى تحولات و دگرگونى هائیکه بر آن عارض شده، بحثهائى است که این کتاب جهت تبیین آن نگارش یافته است.
در این نوشتار نیز سعى بر این است تا این مطالب مورد کنکاش واقع شود که بیت المال چه نقش مهمى را در ساختار اقتصادى جامعه به عهده دارد، و چگونه باید آنرا مورد بهره بردارى سالم و صحیح قرار داد، و اینکه امام على "ع" در دوران حکومت خود چه عنایت خاصى نسبت به ذخیره ى بیت المال و بودجه مسلمین داشته و آن را همواره تحت اشراف عالى خود قرار داده است.