بررسی حقوقی و جزایی بیع اعضای بدن

میلاد میوه یان در کتاب بررسی حقوقی و جزایی بیع اعضای بدن، به بررسی قوانین و مقررات معامله‌ی اعضای بدن در فقه امامیه و حقوق ایران و انگلستان پرداخته است.
در این کتاب به مباحث مقدماتی مرتبط با انتقال اعضا پرداخته شده است. نظر به اینکه مباحثی مانند مفهوم پیوند، عضو، مرگ، اشکال مختلف پیوند، در شمار اموری است که می‌تواند زمینه‌ی بررسی احکام حقوقی و فقهی موضوع را تبیین کند، در بخشی از کتاب به اختصار به تبیین موضوعات فوق، در کنار شناخت تاریخی موضوع اشاره می‌شود.
انسان در مواجهه با آنچه سلامت وی را به خطر می‌اندازد، همگام با سایر علوم، گام‌های تازه‌ای بر می‌دارد و برای رهایی از این خطرات و آسیب‌ها دست به ابتکارات و ابداعات جدیدی می‌زند. این تلاش‌ها، روش‌ها و مکانیسم‌های تازه‌ای را خلق می‌کند که علاوه بر ایجاد پیشرفت‌ها و ابتکارات جدید در علوم پزشکی، موجب جریان یافتن سرفصل‌ها و مباحث تازه‌ای در سایر شاخه‌های دانش نیز می‌شود. پیوند اعضای سالم بدن انسان اعم از زنده و مرده یکی از این گام‌های ارزنده است.
مطالعه حقوقی موضوع معاملات اعضای بدن در چارچوب مبانی و منابع حقوقی و نظریات موجود علمای حقوق، موضوع اصلی کتاب بررسی حقوقی و جزایی بیع اعضای بدن می‌باشد. در این کتاب، بر اساس قواعد عمومی، قراردادهای راجع به اعضای بدن بررسی می‌شوند و شروطی همچون شرایط اساسی صحت معاملات، مالیت مورد معامله، مشروعیت مورد و جهت معامله را مورد تبیین قرار می‌گیرند. همچنین، با عنایت به اهمیت شناخت نوع رابطه حقوقی میان انسان و اعضای بدن خود، بحث با تحلیل این رابطه در دو قالب مالکیت و حق دنبال می‌شود.

در بخشی از کتاب بررسی حقوقی و جزایی بیع اعضای بدن می‌خوانیم:
استدلال مخالفین برداشت عضو به حرمت هتک احترام و تذلیل مومن یکی دیگر از دلایل مخالفین قطع و معامله عضو بدن انسان است. بنابراین دیدگاه برداشت و قطع اعضای بدن مسلمان چه در حال حیات و چه بعد از مرگ، باعث هتک حرمت و ذلت و خواری او می‌شود و این کار حرام می‌باشد.
براساس روایات، رعایت حرمت بدن و شخصیت میت همانند حی واجب و هتک حرمت و تذلیل فرد زنده و مرده حرام می‌باشد. روایاتی که در مورد قطع عضو بدن فرد حی و میت آمده است، نشان می‌دهد که برداشت عضو با حرمت و احترام صاحب عضو منافات دارد و موجب هتک حرمت و تذلیل او می‌شود. لذا جایز نبوده و در صورت ارتکاب علاوه بر اینکه از نظر تکلیفی حرام می‌باشد، از نظر وضعی هم، حکم قصاص و یا پرداخت دیه برای آن قرار داده شده است.
این روایات، بر احترام و کرامت انسان و حرمت هتک احترام او دلالت دارند؛ اما اشکال در صغرای استدلال ارائه شده است؛ زیرا جدا کردن عضو از بدن با اختیار و رضایت و به قصد و غرض عقلایی و چه بسا برای نجات جان مومن دیگر موجب هتک و بی‌احترامی نیست یا حداقل مورد تردید جدی است.