بررسی تقابل عقل و نفس در مثنوی مولانا

کتاب بررسی تقابل عقل و نفس در مثنوی مولانا نوشته خیرالنسا نیک پور و دکتر عباس نیکزاد است که توسط انتشارات نشر معارف به چاپ رسیده است.
کیفیت اشعار مولانا نخستی دلیلی است که اکثر ما به وی علاقه مند می شویم. از این رو به جای شرح اشعار وی می کوشیم آن را با استفاده از عناصر مختلف مورد بررسی قرار دهیم.
روح عشق عقل و نفس همواره چهار عنصر اساسی و مطرح در داستان های مثنوی است که هر کدام جداگانه در مثنوی مولانا مورد بررسی قرار گرفته اند ولی تقابل میان آنها مورد بررسی قرار نگرفته است. عقل و نفس همواره دو عنصر مطرح در عرفان و ادبیات عرفانی بوده است. از آن جا که اعتقادات مذهبی مولوی از قرآن احادیث و شریعت سرچشمه می گیرد مبنای مثنوی را بر این اصل استوار کرده است. او به عنوان یک عراف وارسته و فرهیخته در سراسر مثنوی همانند قرآن انسان را به تذهیب نفس و مساعدت از عقل فراخوانده و سعادت و شقاوت اخروی انسان را در چگونگی ارتباط و پاسخگویی او به این دو قوه می داند.