اقتصاد فقیر : بازاندیشی بنیادین در شیوه مبارزه با فقر جهانی

عنوان اصلی کتاب، ایهامی ضمنی دارد؛ از سویی، شاید به کنایه، به ضعف رشته اقتصاد در برخوردی کارا با مساله توسعه‌نیافتگی به‌طور کلی و فقر به‌طور ویژه اشاره دارد و از سوی دیگر از رویکردی تازه در اقتصاد توسعه سخن می‌گوید که به بازاندیشی بنیادین در فهم اقتصاد فقرا و ماهیت پدیده فقر منجر می‌‌شود. از این رو مخاطبین این کتاب نه‌تنها دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های اقتصاد، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی بلکه همچنین همه افرادی هستند که دغدغه بهبود وضع فقرا را دارند. این کتاب یکی از منابع اصلی مباحث توسعه و برنامه‌های فقرزدایی در جهان به‌شمار می‌رود.
توضیحات کتاب:
«اقتصاد فقیر: بازاندیشی بنیادین در شیوه مبارزه با فقر جهانی» نوشته آبهیجیت بنرجی(-1961)، استاد اقتصاد در موسسه فناوری ماساچوست (ام. آی. تی) و استر دوفلو(-1972)، استاد اقتصاد توسعه در همین دانشگاه است.

این کتاب از سوی نشریه فایننشیال تایمز و شرکت گلدمن ساکس برنده عنوان بهترین کتاب سال در زمینه کسب‌وکار در 2011 شد و توانسته از سوی اقتصاددان برجسته جهان مورد ستایش قرار بگیرد.

این کتاب حاصل سال‌ها پژوهش میدانی برای بررسی جزئیات زندگی‌ بسیار پیچیده فقرا و مسائل درهم‌تنیده با آن مانند سطح پایین بهداشت و تحصیلات در مناطق فقیر‌نشین کشورهای در حال توسعه است.

عنوان اصلی این کتاب، ابهامی را در خود نهفته است. از یک سو به ناتوانی علم اقتصاد در رویارویی کارآمد با فقر و توسعه‌نیافتگی اشاره دارد و از سوی دیگر به نگاهی نو در اقتصاد توسعه می‌پردازد که بازاندیشی بنیادینی در فهم فقر و اقتصاد فقرا بخش مهمی از آن است.

بنرجی و دوفلو در پژوهش‌های خود برای مطالعه کارایی سیاست‌های مداخله‌گرایانه در گستره‌ای از مسائل بهداشتی، آموزشی و کشاورزی (از بیماری‌های مقاربتی جنسی تا غیبت معلمان از مدرسه و استفاده ناکافی از کود) با تحلیل دقیق مجموعه‌ای از شواهد قوی از روش سنجش‌های کنترلی تصادفی‌شده استفاده کرده‌اند.

نویسندگان در کتاب نمونه‌های بسیاری را می‌آورند که چگونه تنها با در اختیار قرار دادن اطلاعات ساده‌ای می‌توان تفاوتی معنادار در زندگی این افراد ایجاد کرد. از دیگر نتایج اساسی کتاب این است که با دادن کمی انگیزه به فقرا می‌توان تصمیم‌گیری درست را برای آنها آسان‌تر ‌کرد و زندگی آنها را به‌شدت بهبود بخشید. همچنین دلایل خوبی وجود دارد که برخی بازارها برای فقرا وجود ندارد یا آنها با قیمت‌های بالایی در آن بازارها روبه‌رو هستند که دولت‌ها می‌توانند با شرکت‌های خصوصی مانند اعتبار خرد و بیمه سلامت به ایجاد این نوع بازارها کمک کنند. سرانجام تغییر انتظارات جامعه در مورد اینکه آنچه مردم می‌توانند و نمی‌توانند انجام دهند، به فهم بهتر رفتارهای فقرا کمک می‌کند.
معرفی کتاب:
کتاب حاضر حاصل سال‌ها پژوهش میدانی برای بررسی جزئیات زندگی‌ بسیار پیچیده فقرا و مسائل درهم‌تنیده با آن مانند سطح پایین بهداشت و تحصیلات در مناطق فقیر‌نشین کشورهای در حال توسعه است. نویسندگان کتاب، آبهیجیت بنرجی هندی و استر دوفلو فرانسوی، بیش از پانزده سال از عمر خویش را صرف بررسی زندگی فقرا در روستاهای هند، مراکش، کنیا، اندونزی و بسیاری دیگر از کشورهای درحال توسعه کرده‌اند. بنرجی، استاد اقتصاد در موسسه فناوری ماساچوست (ام.آی.تی) و از موسسان آزمایشگاه اقدام برای مبارزه با فقر عبداللطیف جمیل (جی پل) است که پیش از این در دانشگاه‌های هاروارد و پرینستون نیز تدریس ‌کرده است. او به همراه استر دوفلو، دین کارلن، مایکل کرمر، جان لیست و سندهیل مولناتان از پیشگامان توسعه آزمون‌های میدانی شناخته می‌شود که روشی مهم در ارزیابی سیاست‌های توسعه به شمار می‌رود و روحی تازه به تلاش‌ها برای فقرزدائی دمیده ‌است.
فقر جدای از مسائل اقتصادی همزمان چالش‌های فکری و اخلاقی را نیز برمی‌انگیزد. پیتر سینگر، فیلسوف اخلاق و استاد اخلاق زیستی دانشگاه پرینستون، معتقد است حمایت نکردن از کودکان فقیر در حال مرگ، به لحاظ اخلاقی با کشتن انسان‌ها تفاوت چندانی ندارد. او با همین نوع نگرش راه‌حلی نیز برای از میان بردن فقر جهانی ارائه داده‌ که بر مبنای کمک اخلاقی به کسانی است که درآمدی کمتر از نیاز خود دارند. سینگر در مقاله کلاسیک خود «قحطی، فراوانی و اخلاق» که بیش از چهل سال از نگارش آن می‌گذرد، استدلال کرد زیستن در فراوانی، در حالی‌ که دیگران از گرسنگی رنج می‌برند، از نظر اخلاقی غیرقابل‌ دفاع است: اگر ما می‌توانیم بدون فدا کردن چیزی با اهمیت اخلاقی یکسان، از چیز بدی جلوگیری کنیم، از نظر اخلاقی موظفیم آن را انجام دهیم. سینگر در کتاب «زندگی‌ای که می‌توانی نجات‌دهی» استدلال می‌کند افرادی که در رفاه کشورهای غربی زندگی می‌کنند، اخلاقا باید بسیار بیشتر از آنچه در این کشورها به‌عنوان کمک مرسوم شناخته می‌شود، به موارد انسان‌دوستانه کمک کنند.