اقتصاد جهان اسلام 1392-1391

موسسه آینده پژوهشی جهان اسلام اقدام به ترجمه کتابی تحت عنوان اقتصاد جهان اسلام ( 1392-1391 ) کرده که حاصل گزارش مرکز آموزشی و پژوهش اجتماعی، اقتصادی و آماری کشورهای اسلامی (سیسریک) بوده است.
در این کتاب ضمن اشاره ای کوتاه به روندها و چشم اندازهای اقتصادی جهانی به بررسی موقعیت اقتصادی کشورهای اسلامی پرداخته شده است. کتاب فوق و ترجمه آن بدین جهت حائز اهمیت است که تا کنون موارد نادری از این دست کتب در رابطه با موقعیت اقتصادی کشورهای جهان اسلام و نقش آنها در اقتصاد جهانی منتشر گردیده و به فارسی برگردانده شده است و که شامل به روزترین داده ها و آمار اقتصادی از کشورهای فوق می باشد.
مرکز آموزشی و پژوهش اجتماعی، اقتصادی و آماری کشورهای اسلامی (سیسریک)، در ترکیه تاسیس شده و به فعالیت می پردازد و این امر در غالب سیاست های کلی ترکیه مبنی بر اهمیت روز افزون فعالیت اقتصادی در محدوده کشورهای همسایه و جهان اسلام گنجانده می شود. بر اساس کتاب اقتصاد جهان اسلام، اگرچه تولید ناخالص داخلی کشورهای اسلامی در بازه زمانی 2007 تا 2011 بی وقفه رشده کرده، اما سهم کشورهای عضو همکاری اسلامی در کل تولید ناخالص داخلی کشورهای در حال توسعه، شدیدا سقوط کرده است و به 22.2 درصد رسیده است. بر اساس یافته های فوق حتی در میان کشورهای اسلامی نیز شاهد عدم موازنه گسترده اقتصادی هستیم تا جایی که 10 کشور اسلامی (از میان 57 عضو) به تنهایی 73.4 درصد کل محصولات تولیدی کشورهای این سازمان (همکاری اسلامی) را تولید کرده اند. این نابرابری تا بدان جاست که تولید سرانه در ثروتمندترین کشور عضو، 18.7 برابر میانگین کشورهای این سازمان بود.در این کتاب آمده است که میانگین رشد اقتصادی در کشورهای اسلامی علی رغم متاثر بودن از بحران های اقتصاد جهانی و افت های گاه و بیگاه بهتر از میانگین نرخ رشد پیش بینی شده برای دیگر کشورهای در حال توسعه (بغیر از چین و هند) و دیگر کشورهای جهان به صورت یک کل می باشد. در این بین قطر با رشد 18.8 درصد در سال 2011، سریع ترین اقتصاد در حال رشد، هم در میان کشورهای سازمان همکاری های اسلامی و هم در سطح جهان بود. بخش خدمات و صنعت نیز به ترتیب مهمترین منبع درآمد کشورهای فوق محسوب شده که سهم عمده تولید ناخالص داخلی این کشورها را در بر می گیرد.
با این وجود بیکاری بالا، سطوح پایین بهره وری نیروی کار ( یک سوم کشورهای در حال توسعه و یک دهم کشورهای توسعه یافته ) و تورم فزاینده همچنان گریبانگیر این کشورهاست. در ارتباط با تورم ذکر شده که افزایش شیب آن درسالهای 2010 و 2011 به نسبت سال پیشین درمیان کشورهای اسلامی کاملا متاثر از تورم افسارگسیخته ایران در این سالها بوده است. در رابطه با میزان صادرات و واردات کشورهای اسلامی ذکر شده که در سال 2011با ثبت رقم 2.1 تریلیون دلاری صادرات، رکورد پیشین (1.9 در سال 2008) شده است و عربستان سعودی با رقمی بالغ بر 300 میلیارد دلار (15.5) درصد بیشترین صادرات را داشته است. نکته قابل توجه اینکه، این افزایش صادرات منجر به بیشتر شدن سهم کشورهای عضو این سازمان در تجارت کل جهانی شده و به رقم 12 درصد در سال 2011 رسیده است. در زمینه واردات نیز کشورهای فوق از بالاترین رقم پیشین (1.5 تریلیون دلار در سال 2008) عبور کرده و به 1.8 تریلیون دلار در سال 2011 رسیده است. در این میان پنج وارد کننده عمده بیش از 53 درصد از واردات کل این سازمان را به خود اختصاص داده اند. ترکیه با بیش از 240 میلیارد دلار ( 13.6 درصد کل ) واردات پیشتاز بوده است.ساختار صادرات، تجارت خدمات، موازنه تجاری، تجارت درون سازمانی، بدهی های خارجی، میزان سرمایه گذاری مستقیم، وضعیت ذخائر،سیاست های پولی از دیگر مواردی است که در این کتاب بدان پرداخته شده است. کتاب اقتصاد جهان اسلام به همت دکتر حمزه صفوی، احمد ستاروند و جواد بخشی به فارسی برگردانده و ویرایش شده که به شکل قطع وزیری و در دویست صفحه منتشر گردیده است.
کتاب فوق شامل سه بخش:
الف) تحولات اخیر در جهان اسلام شامل داده های اقتصادی کشورهای فوق.
ب) تحولات اقتصادی اخیر کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی نظیر تولید، رشد، اشتغال، تجارت خارجی، موازنه پرداخت ها و تامین مالی بیرونی و توسعه بخش مالی
و ج) گزارش های خاص می باشد. در بخش گزارش های خاص به میزان منابع انرژی اعم سوخت های فسیلی و منابع تجدید پذیر انرژی پرداخته و در انتها به اثرات بلایای طبیعی در علم اقتصاد و تاثیرات مالی و اقتصادی آنها و میزان پس اندازهای برنامه ریزی شده برای مقابله با ضررهای برنامه ریزی نشده از سوی کشورهای فوق پرداخته شده است.