از اصفهان تا بنارس (زندگی و تالیفات محمد علی حزین لاھیجی)

محمدعلی بن ابوطالب متخلص به حزین و معروف به شیخ علی حزین در سال 1103 قمری در اصفهان زاده شد. او از تبار زاهدی‌ها و نوادگان شیخ زاهد گیلانی است. از استادان حزین می‌توان به امیر سید حسین طالقانی اشاره کرد.
او جهانگرد و همچنین دانشمندی جانورشناس بود. وی همچنین از آخرین شاعران بزرگ سبک هندی بود. از آثار او می‌توان به تذکره شعرا، دیوان اشعار، صفیر دل و حدیقه ثانی در برابر حدیقه سنایی و تذکارات العاشقین در برابر لیلی و مجنون اشاره کرد. تذکره حزین لاهیجی با سبکی ساده و پخته به نگارش درآمده ‌است.
حزین در کتاب تاریخ خود به نام «زندگی شیخ حزین به قلم خود او» وضعیت اصفهان در زمان حمله افغانها و نیز اشغال ایران به وسیله ترکان عثمانی را شرح می‌دهد.
حزین لاهیجی در سال 1146هجری قمری به هند رفت و در سال 1181 هجری قمری در حدود 78 سالگی در بنارس درگذشت و در همان شهر دفن شد.
حزین لاهیجی از ترس نادرشاه به هندوستان رفت و تا پایان در هند زندگی کرد. سکونت محمد علی حزین لاهیجی در 19 سال آخر زندگی خود در بنارس که زیر سلطه حکومت نواب‌های شیعه بود، از رویدادهای مهم در حیات فرهنگی، مذهبی و ادبی این شهر است. آرامگاه او در بنارس زیارتگاه مهمی است که زوار آن، علاوه بر شیعیان، سایر مسلمانان نیز هستند. حضور حزین و درس‌های او در ترویج و اشاعه تشیع در آن سامان نقش بسیار مهمی داشت.