ادراک در ورزش بینش

کتاب ادراک در ورزش بینش نوشتۀ صادق نیک پور و مژگان دستفال، برای درس ادراک در ورزش ذهنی بینش و معرفی ورزش بینش در باشگاه‌های ورزش ذهنی برای دوره آموزش مدرسان، مربیان و استادان ورزش بینش تنظیم شده است.
ورزش ذهنی بینش از پرطرفدارترین ورزش‌های ذهنی در همه فرهنگ‌ها است و مهم‌ترین مفهوم قابل توجه در ورزش ذهنی بینش ادراک است. ورزش بینش به نام‌های متفاوت در جهان برای رشته‌های تخصصی مختلف و مشاغل گوناگون آموزش داده می‌شود. همه در شغل روزمره و زندگی اجتماعی خود به ورزیدگی بینش نیازمندند. کارشناسان بورس و سهام، مشاوران سرمایه‌گذاری، نیروهای انتظامی و امنیتی و پلیس، وکلا و قضات، محققان، پزشکان، پرستاران، ورزشکاران رشته‌های مختلف و همه آن‌ها به نحوی دوره‌های ویژه توانمندی در بینش و شهود را در کارگاه‌های مربوطه برای بهتر بودن در حرفه‌اشان تجربه می‌کنند.
بصیرت داشتن در امور یا ادراک مبتنی بر حس ششم یا توانمندی بینش در حل مسائل، لزوم حدس زدن در پروژه‌ها، برآورد و تخمین برای موارد لازم، همه از کشف و شهودی حرف می‌زنند که ورزشکاران بینش در باشگاه‌های ورزش‌های ذهنی با تمرین‌های حرفه‌ای مهارت و ورزیدگی آن را کسب می‌نمایند.
درک احساس طرف مقابل و دیگران، درک روابط اجتماعی و نوع نگاه اجتماعی به افراد یا نظریه‌ها، درک مفاهیم مد نظر گویندگان و نویسندگان، درک پیچیدگی‌های ذهنی و شغلی و زندگی همه از ادراک‌های ورزش ذهنی بینش هستند.
زمانی برگسون مفاهیم ادراک بینشی را در فلسفه خود مطرح نمود و نگاهی دگرگونه و غیر متداول به جهان و زمان ارائه داد و نتیجه‌اش دریافت جایزه نوبل ادبیات گردید و بیش از آن فلسفه او مبنای انواع نگرش‌های مختلف از آن زمان تا به امروز در ادبیات، هنر و روانشناسی شد. فلسفه ذهن شکل گرفت و علوم شناختی پدید آمدند و هنوز جهان تشنه ادراک بینشی و در پی آن ورزیدگی بیشتر در آن است. محققانی شیوه‌های نوین آموزشی برای آن طراحی نمودند و بر خلاف زمانی که بینش و شهود را متعلق افراد خاص و منتخب می‌دانستند، امروز همگان فرصت دارند آن را همانند هر مهارتی یاد بگیرند و در زندگی روزمره از آن بهره‌مند شوند.
رسیدن به ادراک بینشی و توانمند شدن در آن با تمرین و ورزش ذهنی بینش میسر است. نیاز روز افزون مراکز آموزش و باشگاه‌های ورزش‌های ذهنی منجر به راه‌اندازی دوره‌های تربیت استاد و مربی برای باشگاه‌های ذهنی گردید.
در بخشی از کتاب ادراک در ورزش بینش (perception in insight exercises) می‌خوانید:
اگر اطلاعات حسی، به طور مستقیم، به عضلات و غدد منتقل شود، رفتار فرد، مبتنی بر حس خواهد بود که ادراک محسوب نمی‌شود. اما، اگر اطلاعات حسی، به مراکز عالی قشر مغز یعنی کورتکس انتقال یابد، ادراک به وجود می‌آید و رفتار فرد، تحت حاکمیت اطلاعات حسی و فرآیندهای قشر خارجی مغز قرار می‌گیرد.
همچنین احساس و ادراک، از دیدگاه فیزیولوژیک هم دو فرآیند متفاوت هستند. یک تحرک حسی معین، می‌تواند که ادراک‌های کاملا متفاوتی تولید کند و تحریک‌های حسی متفاوت، می‌توانند که به ادراک واحدی منجر شوند. کلیه اطلاعات فیزیولوژیک، نشان می‌دهد که یک تحرک معین همیشه فعالیت معینی در کورتکس حسی تولید می‌کند، اما واقعیت‌ها به‌ طور آشکار، نشان می‌دهند که همان تحریک الزاما ادراک معین به دنبال نمی‌آورد به عبارت دیگر یک تحریک معین می‌تواند ادراک‌های متفاوت ایجاد کند.
این تعریف در ورزش‌های ذهنی برای ادراک بینشی هم مورد قبول است که حواس و اطلاعات حسی در امر ادراک بینشی موثرند اما همه ادراک بینشی شامل اطلاعات حسی نیست. و نکته متفاوت بین تعریف ادراک بینشی در ورزش‌های ذهنی با دیگر تعاریف روانشناسانه در این است که مرتبط با تعریف و نظری است که در رابطه با تفکر وجود دارد.
در ورزش‌های ذهنی و به خصوص ورزش بینش این اعتقاد وجود دارد که تفکر ناخودآگاه و سریع و آنی در مفهوم حدس رخ می‌دهد حدس به معنی رسیدن به یقین از راه عقلانی است اما آن چنان سریع که مسیرش قابل ردیابی نیست.
از طرف دیگر اطلاعات حسی در مکانیسم ورزش ذهنی بینش فراتر از مکانیسم حسی در شرایط عادی فیزیکی بدن رخ می‌دهد. محرک‌ها لزوما محرک‌های معمولی نیستند. مثلا در ورزش بینش فرد بوی غذای دستپخت مادرش را از چند کیلومتری حس می‌کند یا صدای موسیقی و یا صحبتی را از کیلومترها دورتر می‌شنود.