آفاق نیایش (تفسیر مناجات شعبانیه)

دعا یکی از برنامه‌های حیات‌بخش اسلام در حوزه تربیتی است که روح و جسم آدمی را در مسیر تعالی، رشد و بالندگی قرار داده، دردها را شفا و دل آدمی را آرامش می‌بخشد، ارتباط بنده با خدا را با حالت تضرع و در نهایت خشوع برقرار می‌کند، وصفی که انسان خود را ناچیز می‌پندارد و در انتظار لطف آن حبیب، کریم و رحیم است می‌دهد؛ در خصوص جایگاه دعا همان بس که خداوند تبارک و تعالی آن‌را مورد توجه خود قرار داده و در قالب داستان‌های انبیاء بیان کرده است. پیامبر اسلام نیز دعا را «مغز عبادت» خوانده است.
از جمله این دعا‌ها مناجات «شعبانیه» است که یکی از پرمغزترین دعاها و مناجات‌ها به شمار آمده، و عالمان و عارفان هریک به نوعی آن را معرفی کرده‌اند؛ به نظر می‌رسد در میان تفاسیر و تعاریف موجود درباره این مناجات، تفسیر و تعریف عارف سالک حضرت امام خمینی باشد که فرموده است:
مناجات «شعبانیه» را خواندید؟ بخوانید آقا! مناجات شعبانیه از مناجات‌هایی است که اگر انسان دنبالش برود و فکر در او بکند، انسان را به یک جایی می‌رساند. آن کسی که این مناجات را گفته و همه ائمه هم به حسب روایت آن‌طور خواندند، این‌ها آن‌هایی بودند که وارسته از همه چیز بودند، مع ذلک آن‌طور مناجات می‌کردند.