آسیب شناسی رفتار اجتماعی

کتاب آسیب‌شناسی رفتار اجتماعی مجموعه‌ای از مقالات و نوشتارهای حسن باهر است که به طور عمده به آسیب‌های نوپدید اجتماعی اشاره دارد. در حال حاضر، اوضاع رفتار اجتماعی بد شده است. در دهه‌های اخیر نو پدیده‌های آسیب‌های اجتماعی عجیب و غریبی رخ داده است که به عنوان مثال عبارتند از: کارتن‌خوابی، کولبری، زنان سرپرست خانوار، سن پایین اعتیاد، سن بالای ازدواج، دختران مایوس، خودکشی هنرمندان، شیوع افسردگی، طلاق‌های ذهنی، آزار جنسی کودکان، اعتیاد، فحشاء، قاچاق، تیغ زنی و… حال اگر شد که مسئله را حل می‌کنند و اگر نشد خود را منحل می‌کنند. عوامل عمده‌ی مقابله با این مراتب هم عبارتند از: کارآفرینی، بهره‌وری، امنیت اقتصادی، آزادی عمل و مدیریت ضابطه‌ای.
پروفسور باهر بنیانگذار مکتب رفتارشناسی با بیش از هفتاد کتاب، هفتصد مقاله و بی‌شمار سخنرانی و اجرای کارگاهی رفتارشناسی در زمینه‌های خانواده، اجتماع، اقتصاد، عرفان، فرهنگ، مدیریت، ادبیات، ادیان و اعتقادات و دیگر حوزه‌های علوم انسانی به گونه‌ای کاربردی رابطه‌ی بین ساختار و رفتار را به پژوهشگران هر حوزه معرفی نموده‌اند.
طبقه‌بندی چهارگانه هر ساختار در مکتب ایشان و نوع تاثیر در رفتار خروجی از آن ساختار تمام حوزه علوم انسانی را پوشش داده است. با شناخت بنیادی ساختار در هر مکانیسم رفتار بدیهی متاثر از آن برای مشاوران و پژوهشگران رفتارشناسی آن حوزه منطبق بر قوانین طبیعی علت و معلول هویدا می‌گردد. بر این اساس تغییر در رفتار در نتیجه تغییر در بخش قابل تغییر ساختار جهت بالندگی آن حوزه ممکن است.
کتاب آسیب‌شناسی رفتار اجتماعی (Pathology of social behavior) پیش درآمدی است برای طراحی چهار استراتژی کلی نظام حاکمیت ملی در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجرایی و سیاسی که به صورت 40 تاکتیک اخلاقی مطرح گردیده است.
در بخشی از کتاب آسیب‌شناسی رفتار اجتماعی می‌خوانیم:
اعتیاد یکی از مشکلات مهم جوامع امروزی است. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است و به دلیل وضعیت خاص جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی مستعد روی آوردن نوجوانان و جوانان به اعتیاد است. در واقع سوء مصرف اعتیاد به مواد مخدر یکی از مهم‌ترین مشکلات زیستی، روانی و اجتماعی است که وابستگی به آن در هر سنی، توانایی هر فرد را در ایفای نقش موثر در جامعه تحت تاثیر قرار می‌دهد اما نوجوانان و جوانان در مقابل پیامدهای مواد مخدر آسیب‌پذیرتر هستند. از مهم‌ترین عوامل درگیری کودکان و نوجوانان به پدیده شوم اعتیاد می‌توان به کاهش کنترل خانواده، افزایش امکان دسترسی به مواد، چشم و هم‌چشمی، فقدان تفریحات سالم و کافی از اهم عوامل درگیری قشر جوان و نوجوان اشاره کرد.
بر همین اساس مسئولان از همان ابتدا مبارزه جدی با مواد مخدر را در دستور کار قرار دادند. به طور کلی راهکارهای متفاوتی برای محدود کردن سوء مصرف مواد در اغلب کشورهای جهان وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به راهبردهای قانونی، تربیتی، آموزشی و درمانی اشاره کرد. راهبردهای قانونی شامل راه‌های قانونی جلوگیری از پخش یا استفاده از مواد است. راهبردهای درمانی نیز پس از معتاد شدن افراد برای بازگرداندن به حالت طبیعی و ترک اعتیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد و راهبرد دیگر آموزشی و تربیتی یک روش پیشگیرانه است که در حال حاضر در مقایسه با دو راهبرد دیگر از جایگاه بالایی برخوردار است. به عبارت دیگر علی‌رغم اینکه با این مشکل از ابتدا به صورت قانونی برخورد شده است اما به دلیل پیچیدگی پدیده اعتیاد و هم‌چنین ناکارآمد بودن روش‌های قانونی در سال‌های اخیر توجه به سوی درمان و پیشگیری از اعتیاد با استفاده از روش‌های علمی معطوف شده است. یافته‌ها نیز حاکی از آن است که ارتباط نزدیکی بین افراد خانواده و اعتیاد وجود دارد، از این رو آگاهی خانواده به میزان زیادی از این پدیده جلوگیری می‌کند. در واقع نظارت مناسب خانواده‌ها بر روی جوانان می‌تواند تاثیر مثبت بر پیشگیری از اعتیاد آنان باشد و می‌تواند باعث جلوگیری از گرایش افراد به مواد مخدر شود.