کلیله و دمنه

«کلیه و دمنه» از آثار کلاسیک و کهن فارسی به قلم عبدالحمید عبدالله بن مقفع است که توسط زهرا جمالی به فارسی امروز روان‌نویسی شده است.عبدالله بن مقفع «روزبه پوردادویه» دانشمند و مترجم به سال 106 قمری در جور فارس به دنیا آمد. وی ابتدا زرتشتی بود و پس از پذیرش دین اسلام، خود را عبدالله ابن مقفع و کنیه‌اش را ابومحمد نام نهاد. او از زمره‌ی نخستین مترجمان تمدن‌های هند و ایرانی به زبان عربی است و با وجود عمر کوتاهی که داشته، آثار ارزشمندی را به نگارش درآورده و ترجمه کرده است و کتاب کلیله و دمنه از جمله‌ی این کتاب‌هاست.کتاب ارزشمند کلیله و دمنه که نام اصلی آن به زبان هندی «پنج تنتره» به معنی پنج باب یا پنج کتاب است و خاستگاهش سرزمین هند است. قسمت‌های دیگری نیز توسط ایرانیان قدیم به کتاب افزوده شده است. این کتاب به زبان‌های مختلفی ترجمه شده است.در یکی از داستان‌های کتاب می‌خوانیم:در جزیره‌ای دوردست، جمع زیادی از میمون‌ها زندگی می‌کردند و آنها پادشاهی به نام کاردان داشتند که میمونی بسیار سیاستمدار و با کیاست و دادگستر بود. تا اینکه دوره‌ی جوانی او سپری شد و ضعف پیری بر او مستولی شد، دست و پایش لرزیدن گرفت، خردش و سوی چشم‌هایش هم کم شد و این عادت همیشه‌ی چرخ روزگار است عنفوان جوانی را بدل به پژمردگی پیری می‌کند.از بستگان نزدیک او جوانی لایق و دولتمرد و خردمند بود و جایگاه پادشاهی به او می‌برازید. او با سیاست و کیاستی خاص به بزرگان لشگر کاردان نزدیک شد و اعتمادشان را جلب کرد و آنقدر با مردم همنشینی مثبتی برقرار کرد که مردم نیز مهر او را بسیار در دل جای دادند و پادشاه پیر را از مقامش خلع و او را به فرمانروایی خود برگزیدند. کاردان پیر به ناچار سرگردان و آواره به سمت راهی رفت که انتهایش به رودخانه‌ای ختم می‌شد که در پیرامون آن بیشه‌زاری پر از درخت میوه بود و در میان درختان، درخت انجیری بزرگ را پیدا کرد و بر فراز آن کلبه‌ای برای خود ساخت و برای امرار معاش هم از میوه‌ی آن درخت ارتزاق می‌کرد.