کلیله و دمنه

توضیحات

کلیله و دمنه کتابی است از اصل هندی که در دوران ساسانی به فارسی میانه ترجمه شد. کلیله و دمنه کتابی پندآمیز است که در آن حکایت‌های گوناگون (بیشتر از زبان حیوانات) نقل شده‌است. نام آن از نام دو شغال با نام‌های کلیله و دمنه گرفته شده‌است. بخش بزرگی از کتاب اختصاص به داستان این دو شغال دارد. اصل داستان‌های آن در هند و در حدود سال‌های 100 تا 500 پیش از میلاد به‌وقوع می‌پیوندند. کلیله و دمنه در واقع تالیفی است مبتنی بر چند اثر هندی که مهم‌ترین آنها پنجه تنتره (به سانسکریت) به معنی پنج فصل و به زبان سانسکریت است که توسط فیلسوف بیدبا و بدستور پادشاه هندی دبشلیم نوشته شده است. در روایات سنتی برزویه «مهتر اطبای پارس» در زمان خسرو انوشیروان را مولف این اثر می‌دانند. نام پهلوی اثر کلیلگ و دمنگ بود. صورت پهلوی این اثر هم‌اکنون در دست نیست و در طول سالیان از بین رفته است؛ اما ترجمه‌ای از آن به زبان سریانی امروز در دست است. این ترجمه نزدیک‌ترین ترجمه از لحاظ زمانی به تالیف برزویه است.

چکیده

چنین گوید ابوالحسن عبدالله ابن المقفع-رحمه الله- پس از حمد باری، عز اسمه، و درود بر سید المرسلین- علیه الصلاه و السلام- که ایزد تبارک و تعالی به کمال قدرت و حکمت عالم را بیافرید، آدمیان را به فضل و منت خویش به مزیت عقل و رجحان خرد از دیگر جانوران ممیز گردانید، زیرا که عقل بر اطلاق کلید خیرات و پای بند سعادت است، و مصالح معاش و معاد و دوستکامی و دنیا و رستگاری آخرت بدو باز بسته است. غریزی که ایزد جل جلاله ارزانی دارد و مکتسب که از روی تجارب حاصل آید.