برگزیده متون حدیث (2) : آشنایی با صحیفه سجادیه

صحیفه سجادیه که از آن به زبور آل محمد (علیهم‌السلام) و انجیل اهل بیت یاد می شود، از مهمترین و معتبرترین متون اسلامی بعد از قرآن کریم است. این کتاب ارزشمند مجموعه دعاهایی است که امام سجاد (علیه‌السلام) انشاء فرموده و به دست مبارک فرزندش امام باقر (علیه‌السلام) نگاشته شده است. در این جلسات امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز حضور داشته اند.
دعا، پیوندی معنوی میان انسان و پروردگار است که اثر تربیتی و سازندگی مهمی در روح انسان دارد، از این رو دعا از دیدگاه اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است.
امام سجاد (علیه‌السلام) در آن دوران اختناق، از سوی حاکمان اموی همواره تحت نظر بود و تمامی رفتار و آمد و شد حضرت را شدیدا تحت کنترل قرار می‌دادند و به تعریفی آن بزرگوار را خانه نشین کرده و در خانه ایشان را به روی شیعیان بسته بودند و نمی‌گذاشتند مردم به راحتی از معارف الهی امام (علیه‌السلام) استفاده نمایند.
در این هنگامه دردآلود، امام سجاد (علیه‌السلام) تنها سلاح برنده و موثر خود در برابر سیل هجوم ظلم و تعدی و انحراف حاکمان وقت را دعا و مناجات دانسته و رسالت الهی و نورانی خود را در قالب دعا متبلور ساخت. بی شک تاثیر دعا در آن شرائط زمانی حتی از جهاد با شمشیر و نبرد با سلاح گرم موثرتر بود.
صحیفه سجادیه کامله، مجموعه‌ای از 75 دعا و نیایش بوده است که امام سجاد (علیه‌السلام) املا نموده و امام باقر (علیه‌السلام) و برادرش زید بن علی آن را در دو نسخه نوشته‌اند.
متوکل بن هارون راوی اول صحیفه سجادیه موجود می‌گوید: پس از سفر حج، یحیی بن زید بن علی را ملاقات کرده و او را از حزن و ناراحتی امام صادق (علیه‌السلام) نسبت به شهادت زید بن علی آگاه کردم و ضمنا بدو گفتم که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود که یحیی نیز همانند پدرش کشته خواهد شد. پس از صحبت‌هایی (که در مقدمه صحیفه آمده است) یحیی مجموعه‌ای نفیس از ادعیه امام سجاد (علیه‌السلام) را که به خط جناب زید بوده است، به متوکل می‌سپرد تا پس از کشته شدن او به دست بنی امیه نیفتد.
متوکل این مجموعه را به امام صادق (علیه‌السلام) عرضه کرده و با نوشته امام محمد باقر (علیه‌السلام) مقابله می‌کند و هیچ تفاوتی بین آنها نمی‌یابد. او از مجموعه 75 دعای صحیفه، 64 دعا را می‌نویسد که در مجموعه حاضر تنها 54 دعای آن موجود است.