قدرت بر اجرای تعهد با نگاهی به شرط علم به قدرت در حقوق موضوعه ایران

در بخشی از کتاب قدرت بر اجرای تعهد با نگاهی به شرط علم به قدرت در حقوق موضوعه ایران می‌خوانیم:

بعضی نویسندگان استقلال شرط قدرت بر اجرای تعهد را تا بدان جا گسترش می‌دهند که تمام شرایط اساسی مورد به مربوط معامله را شامل می‌شود پس با فقدان هر شرطی که مربوط به مورد معامله است عقد را به علت عدم قدرت بر اجرای تعهد باطل می‌کنند به عبارت دیگر فقدان هر شرطی که به وضعیت مورد تعهد معطوف است مصداقی از تعذر اصلی عدم قدرت ابتدایی است.
نظر فوق استقلال یا عموم افراطی به شرط قدرت بر اجرای تعهد بخشیده است و مورد قبول بسیاری از فقها و نویسندگان حقوقی و مقننین نیست زیرا آن‌ها شرایط صحت معاملات را جداگانه و مستقل ذکر کرده‌اند. و در واقع امر نیز می‌توان مصادیقی یافت که فقط به علت فقدان یکی از شرایط اساسی می‌توان بطلان قرارداد را پذیرفت گاهی مورد معامله موجود و معین و معلوم و دارای جهت مشروع است و معامله آن نیز قانونا مجازی باشد ولی قرارداد به علت عدم قدرت بر اجرای تعهد محکوم به بطلان است مانند بیع مالی مشخص که در جای معلومی در قعر دریا مدفون است.

و حتی در بعضی کشورهای عربی که مهم‌ترین شرط برای مورد معامله آن است که قابلیت پذیرش حکم عقد را داشته باشد شرط موجود بودن و مقدور بودن و قابل تعیین بودن جداگانه بررسی گردیده است و فقط اکتفا به قابلیت پذیرش حکم عقد نشده است.

بعضی نویسندگان فرانسوی فقط به شرط امکان اجرای تعهد تاکید می‌کنند و این تاکید نیز به معنی تلفیق تمام شرایط در شرط قدرت بر اجرا نمی‌باشد. مثلا «نی نوابه» برای قراردادی که تابع قانون به خصوص قرار گیرد مهمترین شرطی که اشاره می‌نماید آن است که مورد تعهد محال نباشد یعنی امکان اجرای تعهد موجود باشد.