جایگاه اقدامات تامینی و تربیتی در قانون مجازات اسلامی

کتاب جایگاه اقدامات تامینی و تربیتی در قانون مجازات اسلامی نوشته علی رزمان به مسئله پیشگیری از جرم و جنایت در ایران و کنترل اجتماعی می‌پردازد.
قانون در مقابل جرم دو نهاد متفاوت با مجازات پیش بینی کرده است، که به آن‌ها اقدامات تامینی و تربیتی گفته می‌شود. اقدامات تامینی معمولا در مواقعی که مرتکب حالت خطرناک یا حالت مزمن داشته باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. تجربه نشان داده است پاره‌ای از مجرمان (مجرمان به عادت، مجرمان مبتلا به امراض روحی و روانی) از درک واقعیت فلسفه مجازات عاجزند و آثار ارعابی آن را احساس نمی‌کنند، بنابراین به فعالیت‌های بزهکارانه خود ادامه خواهند داد و دفاع جامعه در مقابل چنین افرادی منحصرا با اعمال مجازات تامین نمی‌گردد.
این اقدامات گاهی نسبت به مجانین برای حفظ جامعه از خطرات آن‌ها و گاهی نسبت به مجرمین خطرناک اعمال می‌شود مثلا ممکن است اقدام تامینی در مورد اراذل و اوباش اعمال شود. اقدامات تربیتی نیز اقداماتی است که نسبت به دسته خاصی از مجرمین اعمال می‌شود و جنبه آموزشی، اصلاحی و ارشادی دارند. این تدابیر بیشتر نسبت به اطفال و نوجوانان بزهکار اجرا می‌شوند؛ برای مثال نگهداری این کودکان و نوجوانان در کانون اصلاح و تربیت و فرستادن آن‌ها به موسسه آموزشی و فرهنگی به منظور تحصیل و حرفه آموزی اقدامات تربیتی محسوب می‌شوند.
البته در مورد مجرمین دیگر نیز اقدامات تربیتی اعمال می‌شود. برای مثال در تعویق مراقبتی دادگاه می‌تواند دستوری مبنی بر گذراندن دوره یا دوره‌های خاص آموزش و یادگیری مهارت‌های اساسی زندگی یا شرکت در دوره‌های تربیتی، اخلاقی، مذهبی، تحصیلی یا ورزشی مقرر کند. این اقدامات و مجازات‌ها، هر دو به دنبال هدف واحدی یعنی پیشگیری از انجام جرم و اصلاح بزهکاران هستند اما راه‌های رسیدن به این اهداف در آن‌ها متفاوت است. در این اقدامات مانند مجازات‌ها باید اصل قانونی بودن رعایت شود.