حاشیه ای بر خسرو و شیرین (نظامی گنجوی)

معرفی کوتاه:
نظامی می گوید « حدیث خسرو شیرین نهان نیست / و زان شیرین تر الحق داستان نیست » .و دهخدا در باره تاثیر گذار بودن خسرو و شیرین بر ادبیات فارسی می نویسد که «... قصه خسرو و شیرین موضوع بسی از منظومات عشقی و حماسی ایرانیان شده است ...» اهمیت خسرو و شیرین در ادبیات فارسی به قدری است که فقط کافی است گفته شود یکی از سه نسخه استنساخ شده توسط حافظ منظومه خسرو شیرین نظامی گنجوی است.
گذری بر داستان خسرو و شیرین نظامی
آن گونه که نظامی می سراید پرویز پسر هرمز پادشاه ایران در جوانی بر خلاف پدر به حقوق مردم تجاوز می‌کند. با یاران خود برای تفرج به خارج از شهر می رود، به تعدی در خانه ی یک روستایی شب هنگام بساط عیش و نوش برپای می دارد و فضای آن روستا از بانگ ساز و آواز و عیش خسرو و همراهانش آلوده می‌گردد. و در این میان غلام و اسب خسرو پرویز ، هم چون صاحب خود تعدی و ظلم به مردم روا می دارند.
مردم متعرض به پادشاه می شوند و پادشاه هرمز که از این ماجرای تجاوز به حریم مردم آگاه می‌شود، عدالت را بدون در نظر گرفتن رابطه‌ی پدر فرزندی اجرا می‌کند: دستور کشتن اسب متجاوز خسرو را می‌دهد، غلام متجاوز او را به صاحب باغی که دارایی‌اش تجاوز شده بود، می‌بخشد و تخت خسرو را به تاوان تجاوز به خانه روستایی نیز به صاحب خانه‌ی روستایی می خشد. خسرو با شفاعت پیران و عذرخواهی و اجرای مراسمی نمادین که پدر به یاجوج و ماجوج مرا ببخشای «بزرگی کن به خردان بر ببخشای» پادشاه و اطرافیان را تحت تاثیر قرار داده و از سوی پادشاه پدر ، بخشیده می‌شود.