از موسیقی معنوی شعر حافظ

توضیحات:
جواد مرتضایی( -1346)، پژوهشگر ادبی است.
در بخشی از پیشگفتار کتاب می‌خوانیم:
«آنچه باعث شده شعرحافظ در اوجی دست نیافتنی باقی بماند، استفاده هنرمندانه او از تمام ظرفیت زبان فارسی است. معانی و مضامین موجود دراشعار خواجه شیراز، قبل و بعد از او، در شعر شاعران دیگر نیز دیده می‌شود، اما این جنبه‌های مختلف زبان شعر حافظ است که علاوه براستعداد ذاتی شاعر، ممارست‌ها، کسب تجربه‌ها و بررسی و تغییر و تصرف‌های مدام در آنها، باعث شده از نهایت ظرافت و زیبایی برخوردار باشند؛ از نوع واج‌های کلمات گرفته تا انتخاب واژگانی که در بیت با یکدیگر تلاوم و هارمونی دارند و کیفیت ساختار عبارات و تناسب و همراهی انواع موسیقی شعر با آنها.
بنابراین برای پی بردن به راز برتری شعر حافظ، ‌می‌بایست به بررسی و تحقیق دقیق و علمی درباره مسائل مربوط به زبان شعر او پرداخت. در این میان، جز صور خیال، ‌آرایش‌های بدیعی برجسته و زیبا نیز بگونه‌ای ظریف و هنرمندانه همراه و همپای زبان اشعار اوست که گویی جزئی از زبان وی گشته است و درکنار بررسی ساحات زبانش، لازم و بایسته است به این صنایع و آرایه‌ها که موسیقی معنوی ابیات او را تشکیل می‌دهد و مکمل موسیقی بیرونی و کناری و داخلی اشعارش می‌باشد، نیز بسیار توجه داشت. هنرمندی حافظ در بکارگیری آرایش‌های بدیعی در شعرش حیرت‌انگیز است. این هنرمندی در نحوه کاربرد صنایع بدیعی توسط اوست».
معرفی کوتاه:
در این کتاب سعی شده موسیقی معنوی شعر حافظ، شامل انواع تناسب‌ها و تضادها و زیرمجموعه‌های آن‌ها (اعم از ابهام تناسب، ابهام تضاد و پارادوکس) بررسی و تشریح شود. از این‌رو، کتاب حاضر با نمونه‌ها و شواهدی از شعر حافظ همراه است. نگارنده در فصل نخست، ضمن مراجعه به برخی کتب بدیعی گذشته و معاصر، و نقل تعاریف و آرا و دیدگاه صاحب‌نظران، به نقد و ارزیابی آنان در خصوص بدیع پرداخته و در عین حال: تعاریف و دیدگاه‌های بدیع‌نویسان را راجع به ابهام کتاب، ابهام تضاد و پارادوکس نقل و نقد نموده است. موضوع فصل سوم نیز موسیقی معنوی، تعریف و حدود آن است که با مثال‌هایی از شعر حافظ مطرح شده است.