فصلنامه میقات حج (شماره 103)

بزرگ‌ترین مجموعه پژوهشی مستشرقین در رابطه با دین اسلام، دایره المعارف اسلام (EI) نشر لیدن هلند است که با تلاش خاورشناسانی چون ایگناز گلدزیهر (Ignaz Goldziher) ، دخویه(De Goeje,M. J) و هوتسما (Houtsma, Martin Theodore) از سال 1908 میلادی آغاز شده و تاکنون به ویراست سوم (EI3) رسیده است.
از آنجا که موضوع زیارت به جهت پرسش‌ها و چالش‌های فراروی آن در عصر حاضر، مورد توجه بسیاری از اندیشمندان مسلمان قرار گرفته، به نظر می‌رسد ترجمه و ارزیابی مطالبی که از نگاه تاریخی و با روش خاص مستشرقین غیر مسلمان نگاشته شده، می‌تواند در تبیین برخی ابعاد موضوع مفید باشد. مدخل زیارت در دایره ‌المعارف اسلام، مدخلی مفصل است که به دست چندین تن از مستشرقان تحریر شده و مناسک و کتاب‌های زیارتی را در ده نقطه مهم از جهان اسلام بررسی کرده است. بعد از اینکه بخش نخست و دوم این مدخل در شماره‌های قبلی مجله میقات ارائه گردید، در این مقاله بخش آخر آن تقدیم می­ گردد.