اقتصاد ایران به کدام سو می رود؟ : خلاصه طرح مطالعاتی تحلیل عوامل تاثیرگذار بر عملکرد میان مدت اقتصاد ایران

کتاب «اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟» چکیده مطالعه‌ای گسترده درباب «عوامل تاثیرگذار بر عملکرد میان‌مدت اقتصاد ایران» است که توسط دکتر مسعود نیلی اقتصاددان ایرانی و همکاری چند اقتصاددان و محقق دیگر تالیف شده است. روایت اصلی این پژوهش در 9 مجلد تنظیم شده است و مولف برای سهولت دسترسی عمومی به نتایج پژوهش، خلاصه آن را در مجلد حاضر منتشر کرده است. پژوهش یادشده که با همکاری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی تهران و پژوهشکده مطالعات اقتصادی و صنعتی دانشگاه صنعتی شریف انجام شده، جامع‌ترین تحقیق انجام شده در سطح اقتصاد کلان ایران به‌شمار می‌رود و با داده‌های آماری فراوان و تحلیل‌های بدیع در حوزه‏های مختلف سیاست‏گذاری شامل سیاست‏های پولی، مالی، ارزی و تجاری در کنار شناخت ویژگی‏های اصلی اقتصاد ایران در زمین‏های بازار کار، بازار مالی شامل بازار پول و بازار سرمایه و وضعیت فقر و توزیع درآمد، خواننده‌اش را با چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال‌های پیش رو آشنا می‌کند.
توضیحات کتاب:
«اقتصاد ایران به کدام سو می‌رود؟» خلاصه طرح مطالعاتی تحلیل عوامل تاثیرگذار بر عملکرد میان‌مدت اقتصاد ایران است که توسط مسعود نیلی(-1334) و شماری از پژوهشگران ایرانی انجام شده است. نسخه اصلی این پژوهش، مجموعه‌ای 9 جلدی است که توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی تهران و پژوهشکده مطالعات اقتصادی و صنعتی دانشگاه صنعتی شریف انجام شده و جامع‌ترین تحقیق انجام شده در سطح اقتصاد کلان ایران به‌شمار می‌رود. این چکیده با هدف استفاده آسان‌تر برای علاقه‌مندان و پژوهشگران آماده شده است.
حوزه‌‌های مختلف سیاست‌‌گذاری شامل سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و تجاری در کنار شناخت ویژگی‌‌های اصلی اقتصاد ایران در زمین‌‌های بازار کار، بازار مالی شامل بازار پول و بازار سرمایه و وضعیت فقر و توزیع درآمد، بدنه اصلی آشنایی با اقتصاد ایران را تشکیل می‌‌دهند.
ویژگی دیگر این کتاب، به کاربرد نزدیک مطالعه به مسائل اصلی سیاست‌‌گذاری‌‌های مهم و پرچالش مقطع زمانی موجود اقتصاد ایران مربوط می‌‌شود. افزایش قیمت انرژی به صورت جهشی و در مقیاس بزرگ، پرداخت یارانه نقدی و به میزان مساوی به همه مردم در کنار اصرار بر ثابت نگاه داشتن سایر قیمت‌‌های مهم اقتصاد از قبیل نرخ ارز و نرخ سود بانکی را می‌‌توان اصلی‌‌ترین مشخصه‌‌های تغییرات اعمال شده در بازار انرژی کشور در سال 1389 تحت عنوان هدفمندسازی یارانه‌‌ها دانست. پس از اعمال این سیاست‌‌ها سوالات زیادی در مورد آثار و پیامدهای آن مطرح شد.
ویژگی سوم مطالعه حاضر را می‌‌توان در توجه آن به مسائل جهانی به طور اعم و مناطق و کشورهای مشخص به طور اخص شناسایی کرد. اتحادیه‌‌ها، پیمان‌‌ها و همکاری‌‌های منطقه‌‌ای و بین‌‌کشوری یک بعد مهم در شرایط جاری جهانی است که نمی‌‌توان از آن چشم‌‌پوشی کرد.
معرفی کتاب:
کشور ایران دارای ظرفیت‌های بالقوه بالایی است که هر یک از آنها در صورت بهره‌برداری مناسب می‌توانند سهمی قابل اعتنا در دستیابی مردم به رفاه متوازن و امنیت فراگیر داشته باشند. کیفیت تنظیم مناسبات میان بازیگران اصلی، از قبیل مناسبات میان تولید‌کننده و مصرف‌کننده، صادر‌کننده و وارد‌کننده، تولید‌کننده داخلی و تولید‌کننده خارجی، کارگر و کارفرما، سپرده‌گذار و وام‌گیرنده و دولت و مردم از یک ‌طرف (به معنی کیفیت نهادی) و نحوه تنظیم سیاست‌های اقتصادی (به معنی استفاده از ابزارهای پولی و مالی در اتخاذ رویکردهای کوتاه‌مدت) از طرف دیگر، می‌تواند ابعاد شکاف میان ظرفیت‌ها و عملکرد را توضیح دهد.
با نگاهی هر چند گذرا به ظرفیت‌ها و عملکرد اقتصاد ایران، به راحتی می‌توان به عدم تناسب قابل ملاحظه بین این دو پی برد. اقتصاد ایران دارای ظرفیت‌های زیادی است که آن را نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه و برخی کشورهای دنیا متمایز می‌سازد. اصلی‌ترین مزیت‌ها و ظرفیت‌های اقتصاد ایران را می‌توان در زمینه‌های بهره‌مندی از منابع طبیعی، ظرفیت‌های جغرافیایی، زیرساخت‌های صنعتی و نیروی انسانی خلاصه کرد.
باید گفت، عملکرد اقتصاد ایران به هیچ‌وجه در تناسب با ظرفیت‌های آن قرار ندارد. تورم و بیکاری مزمن دورقمی در کنار رشد اقتصادی بی‌ثبات، بیانگر وجود مشکلاتی بنیادی در نظام تجهیز و تخصیص منابع در کشور است، این در حالی‌ است که ایران ظرفیت‌هایی دارد که بهره‌برداری صحیح از آن‌ها می‌تواند شرایط متفاوتی را برای اقتصاد ایران رقم بزند. عدم تناسب موجود میان ظرفیت‌ها و عملکرد این سوال را ایجاد می‌‌کند که چه عواملی می‌‌توانند موجب شکل‌‌گیری این فاصله شده باشند و چگونه می‌توان در جهت کاهش این فاصله حرکت کرد؟