جستاری در آثار نویسندگان معاصر ایران (از جمالزاده تا گلشیری)

در رابطه با این کتاب می خوانیم
«جستاری در آثار نویسندگان معاصر ایران (از جمال زاده تا گلشیری)»، پژوهشی در ادبیات ایران بین دو انقلاب مشروطه و اسلامی به قلم زهرا جمالی (-1345) است. ادبیات ایران از دوران قاجار و با آشنایی تدریجی ایرانیان تحصیل‌کرده در خارج از کشور که اولین گروه از آنان را عباس میرزا نایب السلطنه به اروپا فرستاد، دستخوش دگرگونی کلی شد و به سمت هرچه روان‌تر و ساده‌تر شدن پیش‌رفت. در میان این دو انقلاب، از سال 1285 شمسی تا 1357، نویسندگان ایران حدود 800 داستان را به رشته تحریر درآوردند. بسیاری از آثار داستانی خارجی همچون «بینوایان» ویکتورهوگو، «سه تفنگ‌دار » و «کنت مونت کریستو» الکساندر دوما و... به فارسی ترجمه شدند و این کار جوانان ایرانی با استعداد نویسندگی را تحت تاثیر قرار می‌داد و آنها را به ادبیات داستانی علاقه‌مند کرده و به سوی داستان نویسی می‌کشاند. این کتاب به تقسیم بندی ادبیات دوران مشروطه به چهار دوره و بررسی وقایع مهم ادبی و نویسندگان مطرح هر دوره و آثار آنان پرداخته‌است. بخشی از کتاب را درباره بزرگ علوی می‌خوانید:بزرگ علوی داستان "چشمهایش" که برخی آن را بهترین کار علوی می‌دانند و داستان بلندی است را در سال 1330 به چاپ رسانده است. این کتاب در سال 1338 به زبان آلمانی ترجمه و منتشر گردیده است. سال‌های 1330- 1332 اوج شکوفایی نویسندگی و آفرینش‌های ادبی علوی است. او در فاصلهٔ این سال‌ها، علاوه بر کارهای قلمی، در زمینهٔ فرهنگی ازجمله کمک به تشکیل نخستین کنگرهٔ نویسندگان ایران (1325) فعال بود و همچنان در این سال‌ها، مقالاتی در نشریات حزب توده و پیام نو می‌نوشت و عضو شورای سردبیران پیام نو بود. علوی در فروردین 1332 مسافرتی به اروپا می‌کند. در همین سال کودتای 28 مرداد 1332 در ایران به وقوع می‌پیوندد و او ناگزیر در مهاجرت می‌ماند. بعد از مدتی در دانشگاه " همبولت" آلمان شرقی به کار تحقیق و تدریس مشغول می‌گردد. او در طول 15 سال اولیهٔ زندگی در مهاجرت مجموعه داستان " میرزا" را نوشت که شامل پنج داستان کوتاه است. فاصلهٔ زمانی نخستین داستان از این مجموعه تا نگارش داستان بعدی علوی به نام "سالاری‌ها" که در سال 1354 منتشر گردیده، هشت سال فاصله است. آخرین داستان علوی" موریانه" نام دارد که در سال 1372 بعد از چهار سال تاخیر به چاپ رسید.