نمادشناسی تطبیقی (جانوران) (2)

«نماد شناسی تطبیقی 2: جانوران» به گرداوری حیدر شجاعی، به نمادشناسی جانوان، از منظر اساطیری، خواب و رویا و ادیان و عرفان و ادبیات پرداخته است.
پیرامون ما، جانداران بسیار گوناگونی زندگی می‌کنند؛ به طوری که در روی زمین میلیون‌ها نوع جانور و صدهاهزار نوع گیاه وجود دارد.
از نظر روان‌کاوان، حیوانات اغلب هیولاهایی هستند که در ما وجود دارند؛ نمونه و نشانۀ لایه‌های عمیق ضمیر ناخودآگاه و غریزه‌اند. حیواناتی که اغلب در رویاها و نقاشی‌ها دیده می‌شوند، جنبه‌ها و تصاویری از طبیعت پیچیدۀ انسان را نشان می‌دهند و مانند آینه‌ای در برابر گرایش‌های عمیق رام یا وحشی غرایز انسانی هستند. بنابراین هر یک از این حیوانات با بخشی از ما در ارتباطند؛ آنها پیوسته یا در حال پیوستگی با وجود شخص هستند.
درباره «جیرجیرک» می‌خوانید:
حشره‌ای است شبیه به ملخ اما کوچکتر از آن و بیشتر اوقات صدای بلندی از خود در می‌آورد.
بخش اساطیر و باورهای کهن:
در چین، مظهر رستاخیز و جاودانگی، همچنین نماد پاکیزگی به شمار می‌رفت زیرا تصور می‌کردند فقط با شبنم تغذیه می‌کند و کلا نزد چینی‌ها، نماد خوش یمنی است.
خواب و رویا:
معمولا صدای آن در خواب تاویل خوبی دارد. البته برخی آن را علامت تملق و چاپلوسی می‌دانند. نزد «جی اچ میلر» شنیدن صدای جیرجیرک نشانۀ شنیدن اخبار غم انگیز است و شاید خبر مرگ دوستی را بشنوید. دیدن آن نزد صابر کرمانی، علامت سرزنش، غم و اندوه است.

از نظر روانکاوان، حیوانات اغلب هیولایی هستند که در ما وجود دارند؛ به عنوان یک نمونه و نشانۀ لایه‌های عمیق ضمیر ناخودآگاه و غریزه است. حیواناتی که اغلب در رویاها و نقاشی‌ها دیده می‌شوند، تا حدی نشانۀ همذات پنداری با انسان هستند و جنبه‌ها و تصاویری از طبیعت پیچیدۀ انسان را نشان می‌دهند و مانند آینه‌ای در برابر گرایش‌های عمیق رام یا وحشی غرایز انسانی هستند. بنابراین هر یک از این حیوانات با بخشی از ما در ارتباط است؛ آن‌ها با وحدت هماهنگ شخص منضم یا در حال انضمام به آن هستند.
استفاده از حیوانات برای ایجاد جهان از درون به بیرون است و بازگشت از عمق رویا به واقعیت. به همین علت است که شما می‌بینید که در برخی متون نقش این جانوران دگرگون می‌شود و موجودی مانند عنکبوت تبدیل به موجودی می‌شود که علیرغم نظم هندسی تارهایش به دلیل سستی که بر بی‌اعتباری جهان صحه می‌گذارد و خانۀ عنکبوت خانه سست و بی‌بنیان یا همان جهان فانی می‌شود. آنچه نقش جانوران را در ادبیات به وجود می‌آورد قوۀ تخیل انسان و نوع رفتار خاصی است که آن جانور به آن منتصب می‌شود.
در بخشی از کتاب نمادشناسی تطبیقی 2: جانوران می‌خوانیم:
اژدها (تنین)
اژدرها، مار بسیار بزرگ افسانه‌ای که از دهانش آتش بیرون می‌آمده و آن را با بال‌های بزرگ و چنگال‌های قوی و دم دراز مانند دم مار تصویر می‌کرده‌اند. جانوری اساطیری به شکل سوسماری عظیم دارای دو پر، آتش از دهان می‌افکند و پاس گنج‌های زیر زمین دارد. به عنوان مظهر شر تلقی شده است. تعبیری از کشمکش انسان ابتدایی برای نیل به خودآگاهی است. مقام او قعر دریاست؛ در آن‌جا که منشا امواج متلاطم و سحاب متراکم است. جنود و اعوان او نهنگ و کوسج و دلفین و سرطان و اصناف حیوانات بحری که عدد آن را جز باری‌تعالی نداند.