دفتر سی و یکم (شیعه و اهل سنت) (پرسش ها و پاسخ های دانشجویی)

معرفی کوتاه:
تاریخ شیعه
شیعه به چه معنا است؟ در تاریخ اسلام چه جایگاهی دارند؟
شیعه در لغت بر دو معنا اطلاق می‌شود، یکی توافق و هماهنگی دو یا چند نفر بر مطلبی، و دیگری، پیروی کردن فردی یا گروهی، از فرد یا گروهی دیگر؛ ابن منظور در لسان العرب می‌گوید: «الشیعه القوم الذین تجتمعوا علی امر، و کل قوم اجتمعوا علی امر فهم شیعه، و کل قوم امرهم واحد یتبع بعضهم رای بعض هم شیع»
و در اصطلاح به آن عده از مسلمانان گفته می‌شود که به خلافت و امامت بلافصل علی(علیه السلام) معتقدند، و بر این عقیده‌اند که امام و جانشین پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از طریق نص شرعی تعیین می‌شود، و امامت حضرت علی(علیه السلام) و دیگر امامان شیعه نیز از طریق نص شرعی ثابت شده است.
تاریخ پیدایش تشیع:
گرچه، در عصر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره‌ پاره‌ای از مسایل، اختلاف نظرهایی میان مسلمانان پدید آمد، ولی فرقه‌ها و دسته‌بندی‌هایی که بعدها پیدا شد، در آن زمان وجود نداشت. ولی پس از رحلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) اختلافاتی پدید آمد که سبب پیدایش فرقه‌های مختلف در میان مسلمانان گردید. مهمترین اختلافی که در نخستین روزهای پس از رحلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) پدید آمد، مربوط به مسئله‌ خلافت و امامت بود که مسلمانان را به دو دسته تقسیم کرد.
یک دسته معتقد بودند که امامت، همانند نبوت، منصب و مقامی الهی است و از شرایط امام این است که معصوم از خطا و گناه باشد، و این صفت را جز خداوند کسی نمی‌داند، بنابراین راه تعیین امام نص الهی است که در قرآن یا احادیث نبوی بیان شده است، و طبق این نصوص، علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) جانشین پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و امام مسلمین است. حضرت علی(علیه السلام) و بنی‌هاشم و گروهی از بزرگان صحابه،‌ اعم از مهاجرین و انصار، طرفدار این نظریه بودند. و این همان عقیده‌ شیعه - خصوصا شیعه‌ امامیه - در مسئله‌ امامت است.

و دسته‌ دیگر - که در راس آن‌ها ابوبکر و عمر قرار داشتند - بر این عقیده بودند که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) برای خود جانشین تعیین نکرده است،‌ و این کار را به مسلمانان واگذار کرده است. بر این اساس، و با توجه به اهمیت مسئله‌ خلافت و امامت و نقش حیاتی آن در سرنوشت امت اسلامی، در یک اقدام شتاب‌زده - در شرایطی که حضرت علی(علیه السلام) و عده‌ای از بزرگان صحابه به تجهیز بدن پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) مشغول بودند - عده‌ای از مهاجران و انصار در سقیفه‌ بنی ساعده گرد آمده، و پس از گفتگوهایی که در مورد خلیفه‌ پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) میان آن‌ها مطرح شد، سرانجام با ابوبکر به عنوان خلیفه‌ پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بیعت کردند.